คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1003/2524

กรณีที่ผู้สั่งจ่ายเช็คตาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 992 ได้บัญญัติถึงหน้าที่และอำนาจของธนาคารซึ่งจะใช้เงินตามเช็คอันเบิกแก่ตนนั้นว่าเป็นอันสิ้นสุดลงเมื่อรู้ว่าผู้สั่งจ่ายตาย เมื่อ ส. ผู้สั่งจ่ายตายโจทก์ในฐานะผู้ทรงซึ่งทราบอำนาจหน้าที่ของธนาคารตามข้อกฎหมายดังกล่าว จึงไม่จำต้องนำเช็คพิพาทไปขอรับเงินจากธนาคารเสียก่อนกรณีไม่อยู่ในบังคับของมาตรา 990เมื่อ ส. ตายบรรดาทรัพย์สินทุกชนิดของผู้ตายตลอดทั้งสิทธิหน้าที่และความรับผิดต่างๆ ย่อมตกได้แก่ทายาทตามมาตรา1599,1600 จำเลยในฐานะผู้จัดการมรดกของ ส. ได้รับการบอกกล่าวให้ชำระหนี้เงินตามเช็คที่ ส. เป็นผู้สั่งจ่ายให้แก่โจทก์แล้วเพิกเฉยถือได้ว่าสิทธิของโจทก์ในมูลหนี้เงินดังกล่าวได้มีข้อโต้แย้งเกิดขึ้นแล้วตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 โจทก์จึงมีอำนาจฟ้องจำเลยได้ (ประชุมใหญ่ครั้งที่ 6/2524)

โจทก์ฟ้องจำเลยในฐานะผู้จัดการมรดกของนายสด ให้ชำระเงินตามเช็ครวม 5 ฉบับ เป็นเงิน 43,700 บาท ซึ่งนายสดเป็นผู้สั่งจ่าย โดยโจทก์เป็นผู้ทรงเช็คทั้ง 5 ฉบับ และได้ทวงถามให้จำเลยในฐานะผู้จัดการมรดกชำระเงินตามเช็คแก่โจทก์แต่จำเลยเพิกเฉย จึงขอให้ชำระเงิน 43,700 บาทพร้อมดอกเบี้ย

จำเลยให้การว่า เช็คไม่มีมูลหนี้ โจทก์ฟ้องโดยมิได้นำเช็คไปเรียกเก็บเงินจากธนาคาร ไม่มีอำนาจฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยในฐานะทายาทและผู้จัดการมรดกของนายสดชำระเงิน 43,700 บาท พร้อมดอกเบี้ย

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกาว่า โจทก์ยังไม่ได้นำเช็คพิพาทไปเรียกเก็บเงินจากธนาคารดังที่บัญญัติไว้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 990 สิทธิของโจทก์ยังถือไม่ได้ว่าถูกโต้แย้ง โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง

ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่ เห็นว่า ในกรณีที่ผู้สั่งจ่ายเช็คตาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 992 ได้บัญญัติถึงหน้าที่และอำนาจของธนาคารซึ่งจะใช้เงินตามเช็คอันเบิกแก่ตนนั้น ท่านว่าเป็นอันสิ้นสุดลงเมื่อรู้ว่าผู้สั่งจ่ายตาย ดังนั้นเมื่อนายสดผู้สั่งจ่ายเช็คพิพาทตายลง โจทก์ในฐานะผู้ทรงซึ่งทราบดีถึงอำนาจและหน้าที่ของธนาคารที่จะต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมายดังกล่าวแล้ว ก็ไม่มีเหตุผลที่จะต้องนำเช็คพิพาทไปขอรับเงินจากธนาคารให้เป็นการฝ่าฝืนและเกิดปัญหาขึ้น กรณีนี้ไม่อยู่ในบังคับว่าผู้ทรงจะต้องนำเช็คไปเรียกเก็บเงินจากธนาคารเสียก่อนดังที่บัญญัติไว้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 990 จริงอยู่ธนาคารซึ่งจะใช้เงินตามเช็คจะยังมิได้ปฏิเสธการชำระหนี้อันจะให้ถือได้ว่าสิทธิของโจทก์ถูกโต้แย้งดังจำเลยอ้างก็ตาม แต่เห็นว่าเมื่อนายสดตายลงบรรดาทรัพย์สินทุกชนิดของผู้ตายตลอดทั้งสิทธิ หน้าที่และความรับผิดต่าง ๆ ย่อมเป็นมรดกตกได้แก่ทายาทตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1599, 1600 จำเลยในฐานะผู้จัดการมรดกของผู้ตายได้รับการบอกกล่าวให้ชำระหนี้เงินตามเช็คซึ่งผู้ตายหรือเจ้ามรดกเป็นผู้สั่งจ่ายไว้ให้แก่โจทก์แล้ว จำเลยเพิกเฉยไม่ปฏิบัติตาม จึงถือได้ว่าสิทธิของโจทก์ในมูลหนี้เงินดังกล่าวได้มีข้อโต้แย้งเกิดขึ้นแล้ว ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 ที่ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยว่าโจทก์มีอำนาจฟ้องและพิพากษาให้จำเลยใช้เงินแก่โจทก์ชอบแล้ว

พิพากษายืน