คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1035/2493

เจ้าของที่ดินร่วมกัน 2 คนไปกู้เงินเขามา แล้วมอบโฉนดและที่ดินให้ผู้ให้กู้ทำต่างดอกเบี้ย ภายหลังเจ้าของร่วมคนหนึ่งถึงแก่กรรม เจ้าของร่วมคนที่เหลือจึงให้คนอื่นไปไถ่ที่ดินมา จากผู้ให้กู้เดิม เมื่อไถ่มาแล้ว หาได้ทำใบกู้ใหม่ไม่คนอื่นนั้นคงรับสัญญากู้ฉบับเดิมนั้นเองมายึดถือไว้ ดังนี้ เป็นเรื่องเปลี่ยนตัวเจ้าหนี้หาได้มีการเปลี่ยนตัวลูกหนี้ไม่ การครอบครองของเจ้าหนี้ยังคงเป็นการครอบครองแทน ลูกหนี้ทั้งหมด ทายาทของเจ้าของร่วมที่ถึงแก่กรรม จึงมาฟ้องขอแบ่งที่ดินจากเจ้าของร่วมที่มีชีวิตอยู่ได้ ไม่ถือว่าคดีขาดอายุความ

คดีได้ความว่า โจทก์กับผู้ร้องซึ่งเป็นโจทก์ร่วม เป็นพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันกับนายสั้น ดุสดี นารายพิพาทมีชื่อนายสั้นกับจำเลยในโฉนดเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ ก่อนนายสั้นตาย นายสั้นและจำเลยได้กู้เงินจากนายติ่ง 500 บาท แล้วมอบโฉนดนารายนี้ให้ยึดถือและให้ทำนาต่างดอกเบี้ย เมื่อนายสั้นตายแล้วสัก 4-5 ปี จำเลยได้ให้นางเต๊าไปไถ่มาจากนายติ่ง โดยนางเต๊ารับโอนใบกู้เดิมมายึดถือและเข้าทำนาต่างดอกเบี้ยเช่นเดียวกับนายติ่งอีก 4-5 ปี จำเลยก็ออกเงินไปไถ่มาครึ่งหนึ่ง ครั้นอีกปีหนึ่งคือปีที่เป็นความกันนี้จำเลยไปไถ่หมด และประกาศขอรับมรดกเสียคนเดียว โจทก์จึงมาฟ้องคดีนี้ ขอให้จำเลยแบ่งที่พิพาทอันเป็นมรดกของนายสั้นให้โจทก์ หรือคิดเป็นเงิน 3,400 บาท

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้แบ่งที่ดินพิพาทกึ่งหนึ่งเฉพาะส่วนของนายสั้นให้แก่โจทก์ และผู้ร้องกับจำเลยคนละส่วนเท่ากัน เมื่อแบ่งกันไม่ได้ก็ให้ประมูลหรือขายทอดตลาดเอาเงินแบ่งกัน โดยหักค่าธรรมเนียมทั้งสองฝ่ายและเงิน 250 บาท ซึ่งจำเลยไปไถ่นาแก่เจ้าหนี้ให้แก่จำเลยเสียก่อน

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ที่จำเลยคัดค้านว่าการย้ายเจ้าหนี้จากนายติ่งมาเป็นนางเต๊านั้น จำเลยได้กู้เงินจากนางเต๊า ในนามจำเลยเองและมอบนาให้นางเต๊าทำ ต้องถือว่านางเต๊าครอบครองในนามจำเลย โจทก์ไม่ได้มาเกี่ยวข้อง คดีต้องขาดอายุความนั้น ปรากฏว่าจำเลยให้นางเต๊าไถ่จากนายติ่งจริง แต่เมื่อไถ่แล้ว หาได้ทำใบกู้ใหม่ไม่คงรับสัญญากู้ฉบับเดิมนั้นเอง มายึดถือไว้ ดังนี้จึงเป็นเรื่องเปลี่ยนตัวเจ้าหนี้เท่านั้น หาได้มีการเปลี่ยนตัวลูกหนี้ไม่กองมรดกของนายสั้นและจำเลยคงเป็นลูกหนี้ร่วมกันอยู่ตามเดิมการครอบครองของเจ้าหนี้ยังคงเป็นการครอบครองแทนลูกหนี้ทั้งหมดศาลล่างทั้งสองชี้ขาดมาชอบแล้ว พิพากษายืน