คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1040/2487

ทำสัญญาขายฝากที่ดินก่อนให้ประมวลแพ่ง ฯ จะสืบว่าเปนการจำนำไม่ได้ ต้องห้ามตามมาตรา 94 แห่งวิธีพิจารณาความแพ่งโดยอาศัยมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.ให้ใช้ประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง ม.3

ฟ้องขอให้ไถ่ถอนที่ดินที่ขายฝากคดีโจทก์ย่อมไม่มีประเด็นในเรื่องปกครองปรปักษ์ตาม ป.ม.แพ่ง ม.1382

ฟ้องขอไถ่ที่ดินที่ขายฝากถือว่าเปนคดีไม่มีทุนทรัพย์

อ้างดีกาที่ 483/248+

สาลอุธรณ์ฟังว่าโจทจำเลยทำสัญญาขายฝากที่ดินต่อหน้าเจ้าพนักงานโดยไม่มีกำหนดไถ่ถอน เมื่อทำสัญญาขายฝากแล้ว โจทซึ่งเปนผู้ขายฝากได้ปกครองที่รายนี้ตลอดมา การที่โจทจะสืบว่าสัญญานี้เปนเพียงสัญญาประกันหนี้ (จำนอง)นั้น เปนการสืบแก้ไขสัญญาต้องห้ามตามมาตรา ๙๔ แห่งประมวนกดหมายวิธีพิจารณาความแพ่งโจทไม่ไถ่ใน ๑๐ ปี จึงหมดสิทธิไถ่ถอน ให้ยกฟ้องยืนตามสาลชั้นต้น

โจทดีกา สาลดีกาวินิจฉัยดีกาข้อ ๒ ซึ่งเปนปัญหาข้อกดหมายว่า กรณีนี้ต้องด้วยมาตรา ๙๔ แห่งประมวนกดหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง แม้ทำกันก่อนใช้ประมวลกดหมายนี้ ก็ใช้มาตรานี้บังคับได้โดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวนกดหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง พ.ศ.๒๔๗๗ มาตรา ๓

ในดีกาข้อ ๓ สาลดีกาเห็นว่าโจทฟ้องของไถ่ถอนการขายฝาก ไม่ได้ฟ้องขอแสดงสิทธิของโจทในการครอบครองที่ดินโดยปรปักษ์ ฉะนั้นโจทจะมีสิทธิในที่ตามมาตรา ๑๓๘๒ หรือไม่จึงไม่เปนประเด็นในคดีนี้ จึงพิพากสายืนตามสาลล่าง

คดีนี้ โจทขอไถ่การขายฝากเปนการขอให้บังคับปติบัติตามสัญญา เปนคำขอปลดเปลื้องทุขอันคำนวนราคาเงินไม่ได้ จะคิดตามราคาที่ดินไม่ได้ เพราะโจทจะเอาเงินไปไถ่ ไม่ได้เอาที่ดินเฉย ๆ ควนเรียกค่าขึ้นสาล ๑๕ บาท