คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1056/2503

คู่สมรสที่แต่งงานกันหลังวันประกาศใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 โดยมิได้จดทะเบียนสมรสกันนั้น ไม่ถือว่า เป็นสามีภริยากันโดยชอบด้วยกฎหมาย เมื่อคู่สมรสฝ่ายหนึ่งตายไป คู่สมรสฝ่ายที่ยังมีชีวิตอยู่ ไม่มีอำนาจฟ้องคดีแทนผู้เสียหาย ตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 5 (2)

คดีนี้โจทก์เป็นผู้เสียหาย โดยเป็นภริยานายเผียน หนูเกตุ ผู้ตาย ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานสมคบกันฆ่านายเผียน หนูเกตุ ถึงแก่ความตายโดยเจตนา

ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้อง แล้วสั่งคดีมีมูลเฉพาะจำเลยที่ ๑, ๒, ๔, ๖, ๗ ยกฟ้องจำเลยที่ ๓, ๕

จำเลยให้การปฏิเสธ ต่อสู้ว่า โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องเพราะไม่ใช่ผู้เสียหาย

ศาลชั้นต้นสอบโจทก์ ๆ แถลงว่า ไม่ได้จดทะเบียนสมรส แต่ทำพิธีแต่งงานกันเมื่อประมาณ ๑๘ ปีมานี้

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๕ (๒) คำว่า สามีหรือภริยา ย่อมหมายความถึงสามีหรือภริยาตามกฎหมาย ซึ่งเมื่อ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๕ ประกาศใช้แล้ว โจทก์และผู้ตายต้องสมรสกันโดยจดทะเบียน แต่ โจทก์และผู้ตายมิได้จัดการจดทะเบียนสมรส แม้จะเกิดบุตรด้วยกันก็ไม่เรียกว่าเป็นสามีภริยากันตามกฎหมาย ฉะนั้น จึงไม่มีอำนาจฟ้องคดีนี้แทนผู้เสียหายตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๕ (๒)

พิพากษายืน