คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1074/2480

ผู้จัดการมฤดกจ้างผู้อื่นให้เป็นผู้ช่วยเหลือในการจัดการมฤดกโดยคิดค่าจ้างให้เป็นจำนวนมากเกินสมควร และปกปิดมิให้ทายาทอื่นทราบถึงแม้ไม่ปรากฎความทุจจริตในการนี้ก็ถือได้ว่าผู้จัดการมฤดกปฏิบัติหน้าที่ไม่สมควรและอาจถอดถอนเสียได้โจทก์ฟ้องขอให้ถอดถอนผู้จัดการมฤดกเดิมและตั้งตนแทนสืบไป เมื่อศาลพิพากษาให้ถอดถอนผู้จัดการมฤดกเดิมแล้ว ต้องไต่สวนคำร้องของโจทก์ที่ขอให้ตั้งตนเป็นผู้จัดการมฤดกแทนก่อนตามระเบียบและในระวางไต่สวนคำร้องนี้ศาลมีอำนาจแต่งตั้งผู้จัดการมฤดกเดิมดำเนินการจัดการในกรณีที่จำเป็นไปก่อนชั่วคราวได้ ค่าธรรมเนียม

คดีนี้โจทก์ฟ้องขอให้ถอดถอนจำเลยออกจากการเป็นผู้จัดการมฤดกพระยาพินิจสารา และให้ตั้งโจทก์ซึ่งเป็นทายาทของเจ้ามฤดกเป็นผู้จัดการต่อไป

ทางพิจารณาได้ความว่าเจ้ามฤดกมีบุตร์ที่ยังมีชีวิตร์อยู่ ๔ คนรวมทั้งโจทก์จำเลยด้วย ทายาททั้งหมดตกลง

ให้จำเลยเป็นผู้จัดด้วย ทายาททั้งหมดตกลงให้จำเลยเป็นผู้จัดการมฤดก และศาลแพ่งได้สั่งตั้งจำเลยให้เป็นผู้จัดการมฤดกนี้แล้ว จำเลยได้จ้าง ว. ให้เป็นผู้ช่วยในการจัดการมฤดกรายนี้เป็นเงิน ๘๓๒๕ บาท โดยปกติไม่ยอมแจ้งให้ทายาทอื่นทราบ

ศาลฎีกาตัดสินว่า แม้โจทก์นำสืบไม่ได้ว่าจำเลยกับ ว.ร่วมคิดกันโดยทุจริตก็จริงแต่เรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับปัญหาเรื่องทุจจริตหรือไม่เมื่อพฤตติการณ์ของจำเลยแสดงว่าปฏิบัติหน้าที่ไม่สมควรดังนี้ ผู้มีส่วนได้เสียคนใดคนหนึ่งจะร้องขอให้ศาลสั่งถอนจากผู้จัดการมฤดกก็ได้ตามประมวลแพ่ง ฯ ม. ๑๗๒๗ จึงไม่ควรให้จำเลยเป็นผู้จัดการมฤดกรายนี้สืบไป แต่ในเรื่องที่โจทก์ขอให้ศาลตั้งตนเป็นผู้จัดการเดิมออกจากตำแหน่ง จึงยังมิได้มีการไต่สวนตามระเบียบ เรื่องนี้จึงถือได้เพียงว่าโจทก์ได้ยื่นคำร้องขอเป็นผู้จัดการมฤดกตาม ม. ๑๘๘ ข้อ ๑ ประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง และเป็นการร้องขอที่ถึงศาลแล้ว จึงพิพากษาให้ถอนจำเลยออกจากหน้าที่ผู้จัดการมฤดก ให้ศาลขั้นต้นดำเนินการไต่สวนคำร้องของโจทก์ตามระเบียบ และในระหว่างนี้ให้จำเลยมีหน้าที่จัดการมฤดกฉะเพาะกรณีที่จำเป็นไปก่อนชั่วคราว ค่าธรรมเนียมชั้นไต่สวนนี้ให้ศาลชั้นต้นเป็นผู้สั่ง