คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1092/2527

ศาลแรงงานกลางฟังข้อเท็จจริงว่า โจทก์เป็นพนักงานขายของบริษัท ซึ่งประกอบกิจการค้าเครื่องถ่ายเอกสารยี่ห้อหนึ่ง และโจทก์อาจไปขายเครื่องถ่ายเอกสารอีกยี่ห้อหนึ่งให้แก่จำเลยได้เป็นครั้งคราวโดยได้รับค่าคอมมิชชั่นจากจำเลยแล้ววินิจฉัยไปเลยว่า ฟังไม่ได้ว่าจำเลย ตกลงให้โจทก์ทำงานครั้งที่โจทก์ฟ้องนี้โดยจะจ่ายค่าคอมมิชชั่น ให้โจทก์ โดยมิได้วินิจฉัยข้อเท็จจริงว่าโจทก์เป็นลูกจ้างจำเลยหรือไม่ ซึ่งประเด็นข้อนี้เป็นประเด็นสำคัญแห่งคดี เพราะถ้าโจทก์ไม่เป็นลูกจ้างจำเลย คดีนี้ย่อมไม่เป็นคดีพิพาทเกี่ยวด้วยสิทธิหรือหน้าที่ ตามสัญญาจ้างแรงงาน หรือข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้างตาม พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานฯ พ.ศ.2522 มาตรา8(1) อันศาลแรงงานกลางจะมีอำนาจพิจารณาพิพากษาได้ สมควรให้ศาลแรงงานกลางวินิจฉัยข้อเท็จจริงดังกล่าวให้เป็นยุติก่อน

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นลูกจ้างประจำของบริษัท น. ซึ่งขายเครื่องถ่ายเอกสารระบบหมึกน้ำ ทำหน้าที่พนักงานขาย ได้รับค่าจ้างเป็นเงินเดือนประจำและค่าจ้างตามผลงานที่ขายสินค้าได้ ขณะเดียวกันโดยความรู้และยินยอมของบริษัท น. และจำเลย โจทก์เป็นลูกจ้างของจำเลยด้วยโดยทำหน้าที่เป็นพนักงานขายเครื่องถ่ายเอกสารของจำเลยซึ่งเป็นระบบหมึกผงโดยจำเลยจ่ายค่าจ้างให้โจทก์ตามผลงานที่ขายสินค้าได้โจทก์ยื่นซองประกวดราคาขายสินค้าของจำเลยได้ ซึ่งจำเลยจะต้องจ่ายค่าจ้างให้โจทก์ แต่จำเลยไม่จ่าย ขอให้ศาลบังคับจำเลยปฏิบัติตามสัญญาจ้างแรงงานโดยจ่ายค่าจ้างพร้อมดอกเบี้ย

จำเลยให้การว่า โจทก์ไม่เป็นลูกจ้างของจำเลย จำเลยไม่เคยมอบหมายหรือยินยอมให้โจทก์ทำหน้าที่เป็นพนักงานขายเครื่องถ่ายเอกสารของจำเลย โจทก์ไม่ใช่ผู้ที่ขายสินค้าตามที่โจทก์ฟ้องแต่พนักงานขายของจำเลยเป็นผู้ยื่นซองประกวดราคาขายสินค้าให้จำเลยได้ ซึ่งจำเลยจ่ายค่านายหน้าให้แก่พนักงานขายของจำเลยแล้ว

ศาลแรงงานกลางพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์ต่อศาลฎีกา

ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานวินิจฉัยว่า การที่ศาลแรงงานฟังข้อเท็จจริงว่าโจทก์เป็นพนักงานขายของบริษัท น. ซึ่งประกอบกิจการค้าเครื่องถ่ายเอกสารยี่ห้อหนึ่ง โจทก์อาจไปขายเครื่องถ่ายเอกสารอีกยี่ห้อหนึ่งให้แก่จำเลยได้เป็นครั้งคราวโดยได้รับค่าคอมมิชชั่นจากจำเลยร้อยละ ๓ ของราคาเครื่องถ่ายเอกสารที่ขายได้ แล้วฟังข้อเท็จจริงต่อไปว่า ฟังไม่ได้ว่าจำเลยได้ตกลงหรือมอบหมายให้โจทก์ดำเนินการขายเครื่องถ่ายเอกสารครั้งที่ฟ้องนี้ หรือจะจ่ายค่าคอมมิชชั่นให้โจทก์ การที่ศาลแรงงานกลางฟังข้อเท็จจริงดังกล่าวโดยยังมิได้วินิจฉัยว่าโจทก์เป็นลูกจ้างของจำเลยหรือไม่และประเด็นดังกล่าวเป็นประเด็นสำคัญแห่งคดีเพราะถ้าโจทก์ไม่เป็นลูกจ้างของจำเลยคดีนี้ย่อมไม่เป็นคดีพิพาทเกี่ยวด้วยสิทธิหรือหน้าที่ตามสัญญาจ้างแรงงาน หรือข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้างตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานกลางพ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๘(๑) อันศาลแรงงานกลางจะมีอำนาจพิจารณาพิพากษาได้สมควรให้ศาลแรงงานกลางวินิจฉัยประเด็นดังกล่าวให้เป็นยุติก่อน

พิพากษายกคำพิพากษาศาลแรงงานกลาง ให้ศาลแรงงานกลางพิจารณาคดีใหม่แล้วพิพากษาตามรูปคดี