คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1109/2512

จำเลยซึ่งเป็นน้องเจ้ามรดก. ไม่มีสิทธิในทรัพย์มรดกของผู้ตาย. จึงยกอายุความ 1 ปีขึ้นต่อสู้โจทก์ซึ่งเป็นบุตรของเจ้ามรดกไม่ได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1755.

ที่นาพิพาทเป็นทรัพย์ของเจ้ามรดกตกทอดได้แก่โจทก์ซึ่งเป็นบุตรกับมารดาเจ้ามรดก. โจทก์ทั้งสามเป็นผู้เยาว์. มารดาโจทก์ไม่มีอำนาจทำสัญญาประนีประนอมยอมความเกี่ยวกับที่พิพาทได้โดยพลการ. ต้องห้ามตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา1546. สัญญาประนีประนอมที่ ส.กับมารดาโจทก์ทำไว้ไม่มีผลบังคับแก่โจทก์ได้.

โจทก์ฟ้องขอให้ศาลพิพากษาแบ่งที่นาพิพาทออกเป็น 4 ส่วนให้โจทก์สามคนได้คนละส่วน ฯลฯ จำเลยให้การว่า ฟ้องโจทก์ขาดอายุความ ฯลฯ ศาลชั้นต้นพิพากษาให้โจทก์ชนะตามฟ้อง จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน จำเลยฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่า ข้อเท็จจริงฟังได้ว่านาพิพาทเป็นของนายสายทองซึ่งเป็นบิดาของโจทก์ทั้งสาม ทายาทที่มีสิทธิได้รับมรดกของนายสายทองคงมีแต่โจทก์ทั้งสามกับนางโหง่นมารดานายสายทอง จำเลยซึ่งเป็นน้องชายนายสายทองซึ่งเป็นทายาทโดยธรรมในลำดับถัดไปไม่มีสิทธิในทรัพย์มรดกผู้ตาย จึงยกอายุความ 1 ปีขึ้นต่อสู้ไม่ได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1755 และศาลฎีกาวินิจฉัยต่อไปว่าที่นาพิพาทเป็นทรัพย์มรดกของนายสายทองผู้ตาย ตกทอดได้แก่โจทก์ซึ่งเป็นทายาทกับนางโหง่น โจทก์ทั้งสามเป็นผู้เยาว์นางสาวสมนึกและนางทมมารดาโจทก์ไม่มีอำนาจทำสัญญาประนีประนอมยอมความที่อำเภอตามเอกสารหมาย จ.1 โดยพลการ เพราะตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1546 บัญญัติว่า สัญญาประนีประนอมยอมความอันเกี่ยวแก่ทรัพย์สินของเด็ก ผู้ใช้อำนาจปกครองจะทำไม่ได้ เว้นแต่ศาลจะอนุญาตด้วยเหตุนี้สัญญาประนีประนอมยอมความที่นางสาวสมนึกและนางทมมารดาโจทก์ทำไว้ จึงไม่มีผลที่จะบังคับแก่โจทก์ได้ พิพากษายืน.