คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1236/2473

สัญญซื้อขายทำกันเอง ผู้ซื้อปกครองเกิน 10 ปี ได้กรรมสิทธิฉะเพาะที่ปกครอง วิธีพิจารณาแพ่ง ตัดสินแบ่งที่ดินโดยไม่มีแผนที่วิวาท เปนหน้าที่ของศาลเดิมจะจัดให้เปนไปตามคำพิพากษาของศาลฎีกา

จำเลยมีที่ดินแปลงหนึ่งมีโฉนดแผนที่ แต่ที่นั้นเปนที่ดอนตอนหนึ่ง เปนที่นาตอนหนึ่ง โจทก์จำเลยทำสัญญาซื้อขายกันเองต่อหน้ากำนัน แล้วโจทก์เข้าปกครองตอนที่เปนนาเกิน ๑๐ ปี ส่วนตอนที่ดอนนั้นจำเลยยังคงปกครองอยู่ โจทก์ฟ้องขับไล่จำเลย

ศาลเดิมตัดสินขับไล่ ให้ที่ทั้งหมดเปนสิทธิแค่โจทก์

ศาลอุทธรณ์ตัดสินยกฟ้อง โดยฟังว่าสัญญาไม่ชอบด้วยกฎหมาย

ศาลฎีกาเห็นว่า การซื้อขายที่ดินมีโฉนดแผนที่ทำไม่ถูกแบบ ผู้ซื้อไม่ได้กรรมสิทธิ แต่ผู้ซื้อได้ปกครองเปนเจ้าของในที่ตอนเปนนาเกิน ๑๐ ปี ย่อมได้กรรมสิทธิในตอนนั้น แต่ตอนที่เปนดอนนั้นผู้ซื้อไม่ได้ปกครองถึง ๑๐ ปี จึงไม่ได้กรรมสิทธิ แต่คดนี้ไม่มีแผนที่วิวาทว่าระวางเขตร์ที่นากับที่ดอนแค่ไหน เมื่อโจทก์จำเลยแบ่งเขตร์กันไม่ตกลง ให้ร้องต่อศาลเดิมจัดการแบ่งตามคำพิพากษานี้