คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1254/2500

จำเลยที่ 1 ได้ทำสัญญาขายที่ดินพิพาทให้โจทก์แล้วแต่ยังไม่ได้ไปทำสัญญาซื้อขายและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ เพราะการผัดผ่อนของจำเลยที่1 ต่อมาจำเลยที่ 1 ที่ 2 สมคบกันยินยอมใส่ชื่อจำเลยที่ 1 ที่ 2 และที่ 4,5,6,7 ซึ่งเป็นบุตรของจำเลยที่ 2 เป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ในโฉนดที่พิพาท

แม้การยอมให้จำเลยที่ 2,4,5,6,7 ลงชื่อในโฉนดที่พิพาทนั้นเพราะ จำเลยที่ 1 ได้ยกที่พิพาทให้ก็ดี แต่การที่จำเลยได้จดทะเบียนการโอนอสังหาริมทรัพย์ที่พิพาทเป็นทางเสียเปรียบแก่โจทก์ผู้อยู่ในฐานะอันจะให้จดทะเบียนสิทธิของตนได้ก่อนแล้ว โจทก์อาจเรียกให้เพิกถอนการจดทะเบียนนั้นได้ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1300

ได้ความว่าเมื่อวันที่ 10 เม.ย. 2492 จำเลยที่ 1 ได้ทำสัญญาขายที่พิพาทให้โจทก์ตามเอกสารหมาย จ.1 แต่ยังมิได้ไปทำสัญญาซื้อขายให้ถูกต้องตามกฎหมาย โดยจำเลยที่ 1 ขอผัดเรื่อย ๆ มา

ต่อมาเดือน ก.พ. 2495 จำเลยที่ 2 ไปขอรังวัดออกตราจองในที่พิพาทเป็นของจำเลยที่ 2 จำเลยที่ 1 ไปคัดค้าน

ต่อมาอีกปีเศษเจ้าพนักงานจึงออกโฉนดที่ 3880 ให้โดยจำเลยที่ 1 ที่ 2 สมคบกันยินยอมใส่ชื่อจำเลยที่ 1 ที่ 2 และที่ 4, 5, 6, 7 บุตรจำเลยที่ 2 เป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ในที่พิพาทโฉนดที่ 3880

จำเลยฎีกาในปัญหาข้อกฎหมายว่า เอกสารหมาย จ.1 เป็นสัญญาเอาเปรียบ โจทก์จึงไม่เป็นบุคคลอันอยู่ในฐานะอันจะได้จดทะเบียนสิทธิของตนได้อยู่ก่อน คดีไม่เข้าตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1300

ศาลฎีกาพิพากษายืนตามศาลล่างทั้งสอง ให้เพิกถอนโฉนดที่ 3880ซึ่งมีชื่อจำเลยที่ 1, 2, 4, 5, 6, และ 7 เสีย และให้จำเลยที่ 1 ทำสัญญาซื้อขายที่พิพาทให้โจทก์ โดยให้โจทก์ชำระราคาที่พิพาทที่ยังค้างชำระอีก 1,000 บาทให้จำเลยที่ 1 ก่อน

ทั้งนี้โดยศาลฎีกาเห็นว่าจำเลยที่ 1 ได้ทำสัญญาขายที่พิพาทให้โจทก์เมื่อวันที่ 10 เม.ย. 2492 แต่ยังไม่ได้ไปทำสัญญาซื้อขายและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เพราะการผัดผ่อนของจำเลยที่ 1 ต่อมาจำเลยที่ 1, 2 กลับยินยอมตกลงใส่ชื่อจำเลยที่ 1 ที่ 2 ร่วมกับจำเลยที่ 4, 5, 6 และ 7 บุตรจำเลยที่ 2 เป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทโฉนดที่ 3880 แม้การยอมให้จำเลยที่ 2, 4, 5, 6, 7 ลงชื่อในที่พิพาทนั้น เพราะจำเลยที่ 1 ได้ยกที่พิพาทให้ก็ดีแต่การที่จำเลยได้จดทะเบียนการโอนอสังหาริมทรัพย์ที่พิพาทเป็นทางเสียเปรียบแก่โจทก์ผู้อยู่ในฐานะอันจะให้จดทะเบียนสิทธิของตนได้ก่อนแล้ว โจทก์อาจเรียกให้เพิกถอนการจดทะเบียนนั้นได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1300