คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1281-1282/2481

โจทก์จำเลยพิพาทกันด้วยเรื่องหุ้นส่วนจึงตกลงกันทั้งคนกลางขึ้นชำระบัญชีและให้ศาลถือบัญชีที่ผู้ชำระบัญชีได้ยื่นเสนอนั้นเป็นถูกต้องวินิจฉัยคดีไปได้ทีเดียวดังนี้ เมื่อผู้ชำระบัญชีได้ยื่นบัญชีต่อศาลโดยไม่ปรากฎว่าคู่ความฝ่ายใดโต้แย้งคัดค้านบัญชีนั้นแล้วศาลจะกลับคิดบัญชีเสียเองมิได้เป็นการนอกประเด็นศาลต้องถือตามบัญชีที่ได้ยื่นมานั้นเป็นหลักวินิจฉัยคดีต่อไป

โจทก์ฟ้องเรียกเงินผลกำไรจากจำเลยซึ่งเป็นหุ้นส่วนกัน

ชั้นพิจารณาโจทก์จำเลยตกลงกันตั้งคนกลางชำระบัญชีโดยโจทก์ทั้งคนหนึ่ง จำเลยตั้งคนหนึ่งศาลทั้งคนหนึ่งและตกลงยอมรับว่าเมื่อผู้ชำระบัญชียื่นบัญชีต่อศาลแล้วให้ถือว่าถูกต้องและให้ศาลถือบัญชีนั้นวินิจฉัยคดีได้ทีเดียว

เมื่อผู้ชำระบัญชีทำบัญชีงบดุลยตกลงเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันว่าห้างหุ้นส่วนนี้มีกำไร ๕๘๗๑ บาท ๓๔ สตางค์ ศาลชั้นต้นกลับวินิจฉัยคดีว่าผู้ชำระบัญชีรวมยกยอดบัญชีไม่ถูกต้อง ศาลยกยอดต่าง ๆ ขึ้นวินิจฉัยว่าหุ้นส่วนรายนี้ขาดทุนจึงพิพากษายกฟ้องโจทก์

ศาลฎีกาตัดสินว่าผู้ชำระบัญชีทั้ง ๓ คนนี้ศาลและคู่ความได้ตั้งขึ้นโดยเชื่อถือความสามารถและความสุจริต ผู้ชำระบัญชีได้พร้อมกันเป็นเอกฉันท์ว่าห้างหุ้นส่วนนี้มีกำไร ซึ่งไม่ปรากฎว่าคู่ความได้โต้แย้งอย่างไร จึงหมดประเด็นพอจะพิพากษาได้แล้ว ส่วนวิธีการที่ผู้ชำระบัญชีชำระอย่างไรนั้นเมื่อคู่ความมิได้กำหนดไว้และมิได้โต้เถียงมา ศาลก็ควรรับเอาผลที่เขาเสนอขึ้นมาการที่ศาลคิดบัญชีเสียเองเป็นการนอกประเด็นที่ศาลอุทธรณ์ให้จำเลยจ่ายผลกำไรให้โจทก์นั้นชอบแล้ว ยืนตาม