คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 144/2530

กรณีจำเลยไม่มาศาลในวันนัดสืบพยานจำเลยซึ่งมีหน้าที่นำสืบก่อนและไม่มีเหตุผลให้ศาลเห็นเป็นอย่างอื่น ศาลจะต้องสั่งว่าจำเลยขาดนัดพิจารณาเสียก่อนตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 202 แล้วจึงจะทำการพิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีไปฝ่ายเดียวได้ การที่ศาลชั้นต้นสั่งว่าจำเลยไม่มีพยานมาสืบตามข้ออ้างและข้อต่อสู้ ให้นัดสืบพยานโจทก์โดยไม่ชี้ลงไปว่าเป็นเรื่องขาดนัดพิจารณา จึงเป็นการไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายดังกล่าว ปัญหานี้เกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน จำเลยมีสิทธิยกขึ้นอ้างในชั้นอุทธรณ์ฎีกาได้แม้จะไม่ได้โต้แย้งการดำเนินกระบวนพิจารณาของศาลชั้นต้นไว้ และศาลฎีกาย่อมให้มีการพิจารณาใหม่.

โจทก์ฟ้องขับไล่จำเลยพร้อมบริวารให้ออกไปจากที่ดินโจทก์ซึ่งจำเลยขายฝากไว้แล้วไม่ไถ่คืนในกำหนด และให้ใช้ค่าเสียหาย

จำเลยให้การและฟ้องแย้งว่า จำเลยใช้สิทธิไถ่ถอนที่ดินที่ขายฝากแก่โจทก์ก่อนสิ้นกำหนดตามสัญญา โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกค่าเสียหาย ขอให้ยกฟ้องและบังคับโจทก์ให้จำเลยไถ่ถอนในราคาเดิม

โจทก์ให้การแก้ฟ้องแย้งว่า จำเลยไม่เคยขอไถ่ถอนที่ดินและโจทก์ไม่เคยตกลงกับจำเลยขยายเวลาการไถ่ถอน ขอให้ยกฟ้องแย้ง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยและบริวารออกจากที่ดินตามฟ้องและให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า กรณีที่จำเลยไม่มาศาลในวันนัดสืบพยานและไม่มีเหตุผลให้ศาลเห็นเป็นอย่างอื่นแล้ว ศาลจะต้องปฏิบัติตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 202 คือต้องสั่งว่าจำเลยขาดนัดพิจารณาเสียก่อนแล้วจึงจะทำการพิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีไปฝ่ายเดียวได้ การที่ศาลชั้นต้นสั่งว่าจำเลยไม่มีพยานมาสืบตามข้ออ้าง และข้อต่อสู้ ให้นัดสืบพยานโจทก์ไปโดยมิได้ชี้ลงไปว่าเป็นเรื่องขาดนัดพิจารณาหรือจำเลยประวิงคดีหรือคดีมีข้อเท็จจริงเพียงพอแล้ว และไม่ได้ระบุว่าเพราะเหตุใดมีเหตุผลอย่างไร จึงเป็นการมิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายดังกล่าว และปัญหาดังกล่าวนี้เกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน แม้จำเลยจะมิได้โต้แย้งการดำเนินกระบวนพิจารณาของศาลชั้นต้นในเรื่องนี้ไว้ จำเลยก็มีสิทธิยกปัญหานี้ขึ้นอ้างอิงในชั้นอุทธรณ์และฎีกาได้ ศาลฎีกาเห็นสมควรให้มีการพิจารณาใหม่ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 243(2) ประกอบด้วย มาตรา 247

พิพากษายกคำพิพากษาศาลล่าง ให้ศาลชั้นต้นดำเนินการพิจารณานัดสืบพยานจำเลยและโจทก์แล้วมีคำพิพากษาหรือคำสั่งใหม่ตามรูปคดี