คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1501-1502/2482

คำสั่งกรมการอำเภอที่ให้กำนันจับผู้ไม่เสียรัชชูปการโดยไม่มีหมายจับเป็นคำสั่งที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย จำเลยต่อสู้ขัดขวางก็ไม่มีความผิดตามมาตรา 119 เจ้าพนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจจะจับผู้ใดโดยไม่มีหมายไม่ได้ เว้นแต่จะเข้าข้อยกเว้นตามประมวลวิธีพิจารณาอาญา ม.78

กำนันไปทำการจับกุมคนค้างเงินรัชชูปการตามคำสั่งอำเภอโดยไม่มีหมายจับโดยเชื่อว่าเป็นคำสั่งชอบด้วยกฎหมาย แม้จะได้ใช้กำลังในการจับกุมนั้นด้วย ก็ไม่มีความผิด.

ข้อเท็จจริงทั้งสองสำนวนได้ความว่า นายจ่อยค้างเงินรัชชูปการ กรมการอำเภอได้ออกหมายเรียกให้ไปยังที่ว่าการอำเภอ นายจ่อยได้รับหมายเรียกแล้วไม่ไป กรมการอำเภอจึงสั่งนายบุญทันผู้ใหญ่บ้านรักษาในตำแหน่งกำนันจับตัวส่ง ครั้นวันเกิดเหตุนายบุญทันไปบ้านนายจ่อยบอกให้นายจ่อยไปอำเภอ นายจ่อยไม่ไป นายบุญทันจึงเข้าจับ จึงได้เกิดเหตุใช้กำลังปลุกปล้ำทำร้ายกันขึ้น

ศาลชั้นต้นเห็นว่า นายบุญทันมีอำนาจจับนายจ่อยได้ เมื่อนายจ่อยไม่ย่อมให้จับโดยดีนายบุญทันก็ใช้กำลังได้ ไม่เป็นผิด

ส่วนคดีที่นายจ่อยขัดขวางไม่ยอมให้จับทั้งได้ใช้กำลังต่อต้านเจ้าหน้าที่ด้วย จึงมีความผิดตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๑๑๙ จึงพิพากษาให้ปรับนายจ่อย ส่วนนายบุญทันให้ยกฟ้อง

ศาลฎีกาเห็นชอบด้วยศาลอุทธรณ์ว่า การที่นายบุญทันไปจับนายจ่อยนั้น คดีพ่อฟังได้ว่าได้ทำตามโดยเชื่อว่าเป็นคำสั่งอันชอบด้วยกฎหมายตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๕๒ เมื่อนายจ่อยขัดขวางไม่ยอมให้จับ นายบุญทันก็ย่อมใช้กำลังได้ตามสมควรในการจับกุม จะเอาผิดแก่นายบุญทันไม่ได้

ส่วนสำนวนอัยยการเป็นโจทก์นั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วยศาลอุทธรณ์ว่า นายบุญทันไปจับนายจ่อยเรื่องไม่เสียเงินรัชชูปการตามคำสั่งกรมการอำเภอ โดยไม่มีหมายจับนั้นไม่ถือว่าเป็นการกระทำตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมายตามนัยแห่งกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๑๑๙ เพราะเจ้าพนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจจะจับผู้ใดโดยไม่มีหมายมิได้ เว้นแต่จะเข้าข้อยกเว้นตามประมวลวิธีพิจารณาอาญามาตรา ๗๘ จึงพิพากษายกฟ้องโจทก์