คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1522/2511

โจทก์นำหมายศาลที่สั่งเรียกเอกสารซึ่งอยู่ในครอบครองของจำเลยส่งให้จำเลยที่ศาล จำเลยรับหมายแล้วกล่าวว่า เป็นเรื่องบ้า ๆ บอ ๆ แล้วทิ้งหมายลงบนพื้นทางเดิน ต่อมาโจทก์ได้ให้พนักงานศาลนำส่งหมายเรียกเอกสารเหล่านั้นแก่จำเลยอีก จำเลยจงใจขัดอำนาจศาล ไม่ยอมส่งเอกสารต่อศาล ถือว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยเพราะโจทก์ไม่ใช่ผู้เสียหายตามนัยแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 2 ข้อ 4 ผู้เสียหายคือบุคคลผู้ได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำผิดฐานใดฐานหนึ่ง กรณีนี้เป็นเพียงเรื่องที่งดเว้นไม่ยอมกระทำการอย่างหนึ่งขึ้นเท่านั้น สิทธิหน้าที่ของโจทก์จำเลยไม่ได้มีต่อกันโดยตรงที่จะต้องให้เอกสารนั้นมาดู การไม่ยอมส่งของจำเลยจึงไม่ใช่เป็นการงดเว้นที่ล่วงสิทธิหน้าที่ของโจทก์ โจทก์ไม่ใช่เป็นผู้เสียหาย

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์นำหมายศาลที่สั่งเรียกเอกสารซึ่งอยู่ในครอบครองของจำเลยส่งให้จำเลย ณ ที่ศาลจังหวัดตรัง จำเลยรับหมายแล้วกล่าวว่าเป็นเรื่องบ้า ๆ บอ ๆ แล้วทิ้งหมายลงบนพื้นทางเดิน ต่อมาโจทก์ได้ให้พนักงานศาลนำหมายเรียกเอกสารเหล่านั้นแก่จำเลยอีก จำเลยจงใจขัดอำนาจศาล ไม่ยอมส่งเอกสารต่อศาล โจทก์ได้รับความเสียหายเพราะจำเป็นต้องตรวจเอกสารนั้น ๆ ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๑๗๐

ศาลชั้นต้นสั่งฟ้องว่า ความผิดตามมาตรา ๑๗๐ เป็นความผิดต่อเจ้าพนักงานในการยุติธรรม โจทก์เป็นเอกชน ตามที่ฟ้องไม่ปรากฏว่าโจทก์ได้เสียหายเป็นพิเศษแต่ประการใดอันจะฟ้องด้วยตนเองได้ ให้ยกฟ้องด้วยของโจทก์เสีย

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ในการที่จะพิจารณาว่าโจทก์เป็นผู้เสียหายตามนัยแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ที่จะฟ้องคดีได้เองนั้นก็ต้องถือเอาตามนัยแห่งประมวลกฎหมายนี้ในมาตรา ๒ ข้อ ๔ ที่กำหนดว่าผู้เสียหายนั้นคือบุคคลผู้ได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำผิดฐานใดฐานหนึ่ง รวมทั้งบุคคลอื่นที่มีอำนาจจัดการแทนได้ด้วย ศาลฎีกาเห็นว่าการกระทำที่เป็นความผิดในกรณีนี้ เป็นเพียงเรื่องที่งดเว้นไม่ยอมกระทำการอย่างหนึ่งขึ้นเท่านั้น จำเลยมิได้กระทำการอย่างไรโดยตรงต่อตัวโจทก์ หรือสิทธิอะไรของโจทก์ขึ้นมา การที่โจทก์ต้องการดูเอกสารที่อ้างว่าอยู่ในความครอบครองของจำเลย แต่ไม่มีสิทธิเรียกเอามาเอง จนต้องขอให้ศาลใช้อำนาจตามกฎหมายของศาลเรียกเอามาเพื่อโจทก์จะได้อาศัยผลของการนั้นเข้าไปตรวจดูได้นั้น ย่อมเป็นการชี้ชัดอยู่แล้วว่าสิทธิหน้าที่ของโจทก์จำเลยไม่ได้มีต่อกันโดยตรงที่ต้องให้เอกสารนั้นมาดู การไม่ยอมส่งของจำเลย จึงไม่ใช่เป็นการงดเว้นที่ล่วงสิทธิหน้าที่ของโจทก์ โจทก์ไม่ใช่เป็นผู้เสียหายที่จะฟ้องคดีในความผิดที่งดเว้นไม่กระทำการดังนั้นได้

พิพากษายืน ยกฎีกาโจทก์