คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1561-1564/2509

การสอบสวนของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์และการพิจารณาของศาลเรื่องเจ้าหนี้ขอรับชำระหนี้เป็นกระบวนพิจารณาคดีล้มละลาย ซึ่งมาตรา 22,24 แห่งพระราชบัญญัติล้มละลายไม่ห้ามลูกหนี้ที่จะดำเนินการกระบวนพิจารณาคดีล้มละลายต่อสู้คดีเรื่องเจ้าหนี้ขอรับชำระหนี้ และตามมาตรา 106 ให้สิทธิลูกหนี้ที่จะโต้แย้งคำขอรับชำระหนี้ได้ ดังนั้น เมื่อศาลสั่งอนุญาตให้รับชำระหนี้ได้ ลูกหนี้ย่อมมีสิทธิอุทธรณ์ได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย มาตรา 153 และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 223 ไม่ต้องห้ามตามประราชบัญญัติล้มละลาย มาตรา 22

เมื่อผู้ขอรับชำระหนี้เป็นผู้ทรงเช็คที่จำเลยผู้ล้มละลายออกให้ ย่อมมีสิทธิขอรับชำระหนี้ได้ แม้ว่าหนี้นั้นจำเลยจะเป็นลูกหนี้ผู้อื่นก็ตาม

คดีนี้ ศาลพิพากษาให้จำเลยเป็นบุคคลล้มละลาย มีเจ้าหนี้หลายรายขอรับชำระหนี้ คดีมีปัญหาสู่ศาลฎีกาเฉพาะเจ้าหนี้ ๔ ราย คือ นายเปล่ง นายจี้ตง นายคล้าย และนายสมาน ซึ่งศาลสั่งเห็นชอบตามความเห็นของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ที่ให้เจ้าหนี้ทั้งสี่นี้รับชำระหนี้ได้นอกจากหนี้ตามเช็คของนายจี้ตง ๒ ฉบับ ซึ่งขาดอายุความ

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์เห็นว่านายเปล่งขอรับชำระหนี้ตามเช็คในฐานะส่วนตัว แต่ได้ความว่าจำเลยเป็นลูกหนี้บริษัทใช้เฮงหลี นายเปล่งจึงไม่ใช่เจ้าหนี้ของจำเลยตามเช็ครายนี้ ไม่มีอำนาจขอรับชำระหนี้ พิพากษากลับให้ยกคำขอรับชำระหนี้ของนายเปล่ง ส่วนคำขอรับชำระหนี้รายอื่นพิพากษายืน

นายเปล่งและจำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่นายเปล่งฎีกาว่าจำเลยไม่มีสิทธิอุทธรณ์เพราะต้องห้ามตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๒๒ นั้น เห็นว่าการสอบสวนของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์และการพิจารณาของศาลเรื่องเจ้าหนี้ขอรับชำระหนี้ เป็นกระบวนพิจารณาคดีล้มละลาย ซึ่งมาตรา ๒๒,๒๔ แห่งพระราชบัญญัติล้มละลาย ไม่ห้ามลูกหนี้ที่จะดำเนินการกระบวนพิจารณาคดีล้มละลาย และตามมาตรา ๑๐๖ ให้สิทธิแก่ลูกหนี้ที่จะโต้แย้งคำขอรับชำระหนี้ได้ ดังนั้น เมื่อศาลสั่งอนุญาตให้ชำระหนี้ได้ ลูกหนี้ย่อมมีสิทธิอุทธรณ์ได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย มาตรา ๑๕๓ และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา ๒๒๓ ไม่ต้องห้ามตามพระราชบัญญัติล้มละลาย มาตรา ๒๒

ปรากฏว่าเช็คสั่งจ่ายแก่ผู้ถือ และอยู่ในความครอบครองของนายเปล่ง จึงถือว่านายเปล่งเป็นผู้ทรงเช็คซึ่งจำเลยต้องรับผิดชดใช้ตามเช็คนั้น นายเปล่งจึงเป็นเจ้าหนี้มีอำนาจยื่นคำขอรับชำระหนี้ได้

ส่วนหนี้รายอื่นก็ฟังว่าจำเลยเป็นลูกหนี้จริง

จึงพิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์เฉพาะหนี้ของนายเปล่ง ให้บังคับตามคำสั่งศาลชั้นต้น นอกนั้นพิพากษายืน