คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1591/2494

สามีของผู้เสมือนไร้ความสามารถเคยฟ้องขอให้ถอดถอนน้าของผู้เสมือนไร้ความสามารถจากการเป็นผู้พิทักษ์ผู้เสมือนไร้ความสามารถในคดีนั้นประเด็นที่ว่า ผู้เสมือนไร้ความสามารถกับสามี ได้เป็นสามีภริยากันโดยชอบด้วยกฎหมาย โดยอาศัยเหตุที่ว่าการจดทะเบียนสมรสชอบด้วยกฎหมายหรือไม่นั้น ได้ขึ้นสู่ความวินิจฉัยของศาลแล้ว จนศาลสั่งว่า ผู้เสมือนไร้ความสามารถกับสามีเป็นสามีภริยากันตากกฎหมาย จึงได้ถอดถอนน้าผู้เป็นผู้พิทักษ์เดิม แล้วตั้งสามีเป็นผู้พิทักษ์สืบแทนต่อไป คดีถึงที่สุดแล้ว บัดนี้ น้าผู้นั้นจะกลับมาฟ้องสามีผู้เสมือนไร้ความสามารถอีก โดยอ้างเหตุว่าการจดทะเบียนสมรสระหว่างผู้เสมือนไร้ความสามารถกับสามี ไม่ชอบด้วยกฎหมาย จึงขอให้เพิกถอนการสมรสและถอดถอนผู้พิทักษ์เสียและตั้งให้น้าเป็นผู้พิทักษ์แทนต่อไปนั้น เป็นการฟ้องซ้ำต้องห้ามตาม ป.ม.วิ.แพ่งมาตรา 148

โจทก์ฟ้องว่า เดิม ศาลมีคำสั่งตั้งโจทก์ผู้เป็นน้า ให้เป็นผู้พิทักษ์นางสาวกิ้ว สุนทรกุลผู้เป็นหลาน ซึ่งเป็นผู้เสมือนไร้ความสามารถ ต่อมาจำเลยได้จดทะเบียนสมรสกับนางสาวกิ้ว จำเลยจึงมาฟ้องขอให้ถอดถอนโจทก์ ออกจากการเป็นผู้พิทักษ์และขอให้ตั้งจำเลยเป็นผู้พิทักษ์แทน ในที่สุดศาลได้ตั้งให้จำเลยเป็นผู้พิทักษ์

ต่อมาปรากฎว่าจำเลยเป็นคนติดฝิ่นและปรารถนาจะเอาทรัพย์ของนางสาวกิ้ว โดยมิได้ดูแลทุกข์สุข ทั้งกีดกันมิให้โจทก์และญาติเยี่ยมเยียนติดต่อกับนางสาวกิ้ว และปรากฎว่าการจดทะเบียนสมรสระหว่างจำเลยกับนางสาวกิ้วมิได้เป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมาย คือ จำเลยยังเป็นคู่สมรสของบุคคลอื่นอยู่ นางสาวกิ้วมิได้ยินยอมเป็นภริยาจำเลย และนางสาวกิ้ววิกลจริต ฯลฯ จึงขอให้ศาลสั่งว่าการสมรสระหว่างจำเลยกับนางสาวกิ้วเป็นโมฆะ และให้ถอดถอนจำเลยจากผู้พิทักษ์นางสาวกิ้ว และตั้งโจทก์ทั้งสองแทน

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้เพิกถอนการสมรสระหว่างจำเลยกับนางสาวกิ้ว และให้จำเลยพ้นจากฐานะผู้พิทักษ์ ให้โจทก์ทั้งสองเป็นผู้พิทักษ์ต่อไป

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ประเด็นที่ว่าจำเลยกับนางสาวกิ้วเป็นสามีภริยากันโดยชอบด้วยกฎหมาย โดยอาศัยเหตุว่าการจดทะเบียนสมรสระหว่างเขาทั้งสองนั้นชอบด้วยกฎหมายหรือไม่นั้นได้เคยขึ้นสู่ความวินิจฉัยของศาลมาครั้งหนึ่งแล้ว ในคดีที่จำเลยร้องขอต่อศาลให้ถอดถอนโจทก์ที่ ๑ ออกจากการเป็นผู้พิทักษ์นางสาวกิ้ว โจทก์ที่ ๑ ก็ได้เข้ามาคัดค้านสู้ความ ในที่สุดศาลสั่งว่า จำเลยกับนางกิ้วได้เป็นสามีภริยากันตามกฎหมาย จึงได้ถอดถอนผู้พิทักษ์เดิมและตั้งจำเลยผู้สามีเป็นผู้พิทักษ์แทนต่อไป คดีถึงที่สุดแล้ว โจทก์จะมาฟ้องเป็นคดีนี้ อ้างว่าจำเลยมิใช่สามีอันชอบด้วยกฎหมายของนางกิ้ว โดยอาศัยเหตุว่า ที่ว่าการสมรสนั้นไม่ชอบด้วยกฎหมายอีก จึงต้องห้ามตามป.ม.วิ.แพ่งมาตรา ๑๔๘ แม้โจทก์จะอ้างว่ามีเหตุอีก ๓ ประการที่โจทก์มิได้ยกขึ้นต่อสู้ในคดีก่อนโดยเข้าใจผิดก็ตาม ก็หาทำให้เกิดสิทธิรื้อร้องฟ้องใหม่ได้อีกไม่และแม้โจทก์ที่ ๒ จะไม่ใช่คู่ความเดิมแล้วมาร่วมเป็นโจทก์ฟ้องในคดีนี้ด้วยก็ไม่เห็นมีมูลเหตุที่จะกล่าวอ้างอื่นใด นอกไปจากที่ได้กล่าวมาแล้วสำหรับโจทก์ที่ ๑ ฯลฯ ศาลอุทธรณ์พิพากษาไม่ต้องด้วยความเห็นของศาลนี้ จึงพิพากษายกฟ้องโจทก์