คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1665/2498

เมื่อตามรูปคดีไม่มีพฤติการณ์อย่างใดส่อแสดงว่าผู้ทำพินัยกรรมครอบครองมรดกของภรรยาไว้เพื่อทายาทอื่น แต่กลับทำพินัยกรรมระบุยกที่พิพาทให้โจทก์ ที่แปลงอื่นให้จำเลยที่ 1 และมีคำสั่งให้โจทก์แบ่งเงินให้จำเลยที่ 2 กับหลานทุกคนด้วย แล้วจำเลยที่ 1 ยังขอที่แปลงอื่นอีก ผู้ทำพินัยกรรมไม่ยอมให้ เช่นนี้ย่อมแสดงว่าผู้ทำพินัยกรรมได้ปกครองยึดถือสิทธิเป็นเจ้าของทรัพย์สินมรดกของภรรยาตลอดมาเพื่อตนแต่ผู้เดียว

การที่ทายาทผู้มีสิทธิในมรดกมิได้ปกครองและมิได้ฟ้องร้องเสียภายใน 1 ปี ก็ย่อมขาดอายุความฟ้องคดีมรดก

โจทก์ฟ้องว่าเป็นบุตรนายแปลงนางเป๊อะ ๆ วายชนม์ก่อนนายแปลกครอบครองทรัพย์สินบริคณห์เป็นกรรมสิทธิแต่ผู้เดียว นายแปลกทำพินัยกรรมยกทรัพย์พิพาทให้โจทก์ โจทก์มีสิทธิได้รับมรดกตามพินัยกรรม

จำเลยให้การว่าทรัพย์โจทก์เป็นสินบริคณห์ นายแปลกปกครองทรัพย์สินส่วนนางเป๊อะแทนลูกหลาน คือโจทก์ จำเลย จึงไม่มีอำนาจทำพินัยกรรมยกสินบริคณห์ให้ผู้อื่นเกินกว่าส่วนของตน

ศาลชั้นต้นพิพากษาว่านายแปลกครอบครองที่พิพาทแทนบุตรหลาน แปลงหนึ่งเป็นสินเดิมของนางเป๊อะอีกแปลงหนึ่งเป็นสินสมรสแก่นางเป๊อะ ๑ ใน ๓ ส่วน สินเดิมและสินสมรสของนางเป๊อะเป็นมรดกของนางเป๊อะแบ่งแก่ทายาท

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ฟังว่านายแปลกครอบครองมรดกนางเป๊อะเพื่อตนเองเกิน ๑ ปีจึงได้กรรมสิทธิ พิพากษาว่าพินัยกรรมของนายแปลกสมบูรณ์ถูกต้องโจทก์มีสิทธิรับมรดกรายพิพาทแต่ผู้เดียว

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่าตามรูปคดีไม่มีพฤติการณ์อย่างใดที่จะแสดงว่านายแปลก ได้ครอบครองมรดกของนางเป๊อะไว้แทนจำเลย ตรงกันข้ามในพินัยกรรมของนายแปลกนั้นปรากฎว่านอกจากที่ดินที่พิพาทที่ยกให้แก่โจทก์แล้วนายแปลกยังยกที่ดินแปลงอื่น ๆ ให้แก่จำเลยที่ ๑ และมีคำสั่งให้โจทก์แบ่งเงินให้แก่จำเลยที่ ๒และ หลาน ๆ ทุกคนด้วย และขณะที่นายแปลกกำลังทำพินัยกรรมอื่นอีกด้วยแต่นายแปลกไม่ยอมให้ ซึ่งทั้งนี้ย่อมแสดงว่านายแปลกได้ปกครองและถือสิทธิเป็นเจ้าของในทรัพย์สินอันเป็นมรดกของนางเป๊อะตลอดมาแต่ผู้เดียว จำเลยมิได้ปกครองและมิได้ร้องขอรับมรดกของนางเป๊อะเสียภายใน ๑ ปี พิพากษายืน