คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 175/2529

โจทก์ฟ้องจำเลยเป็นคดีล้มละลายอ้างว่าโจทก์เป็นตัวแทนซื้อหุ้นของบริษัทให้แก่จำเลยผู้เป็นตัวการโจทก์ได้ออกเงินทดรองชำระค่าหุ้นดังกล่าวแทนจำเลยไปก่อนเช่นนี้โจทก์ก็ย่อมมีสิทธิยึดหน่วงใบหุ้นสำหรับหุ้นที่โจทก์ซื้อแทนจำเลยและยังคงอยู่ในความครอบครองของโจทก์ได้จนกว่าจำเลยจะชำระเงินที่โจทก์ทดรองออกแทนจำเลยไปก่อนทั้งนี้ตามบทบัญญัติของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา241,244และ819แม้การซื้อขายหลักทรัพย์ในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยจะต้องปฏิบัติตามพระราชบัญญัติตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยพ.ศ.2517ก็เป็นเรื่องจะต้องปฏิบัติเกี่ยวกับการซื้อขายหลักทรัพย์เท่านั้นสิทธิยึดหน่วงของโจทก์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์หาได้เปลี่ยนแปลงไปแต่อย่างใดไม่เมื่อโจทก์มีสิทธิยึดหน่วงใบหุ้นซึ่งเป็นทรัพย์สินของจำเลยโจทก์จึงเป็นเจ้าหนี้มีประกันตามพระราชบัญญัติล้มละลายฯมาตรา6(อ้างคำพิพากษาฎีกาที่1725/2528)ฉะนั้นการที่ฟ้องให้จำเลยล้มละลายโจทก์จึงต้องปฏิบัติตามมาตรา10(2)โดยกล่าวมาในฟ้องว่าถ้าจำเลยล้มละลายแล้วโจทก์ยอมสละหุ้นของจำเลยแก่เจ้าหนี้ทั้งหลายหรือตีราคาหุ้นดังกล่าวมาในฟ้องด้วยเมื่อโจทก์ไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติดังกล่าวฟ้องของโจทก์จึงไม่ชอบที่ศาลจะรับไว้พิจารณา.

โจทก์ ฟ้อง ขอ ให้ ศาล พิพากษา ว่า จำเลย เป็น บุคคล ล้มละลาย โดยอ้าง ว่า จำเลย ตกลง ให้ โจทก์ ซื้อ หรือ ขาย หลักทรัพย์ ใน ตลาดหลักทรัพย์ แทน จำเลย โจทก์ ได้ ซื้อ หุ้น และ ออก เงิน ทดรอง แทนจำเลย ไป รวมทั้ง ดอกเบี้ย ที่ จำเลย จะ ต้อง รับผิด แล้ว จำเลย เป็นหนี้ โจทก์ รวม ทั้งสิ้น 1,825,172.33 บาท

จำเลย ให้การ ปฏิเสธ ว่า ไม่ เคย สั่ง ซื้อ หุ้น ตาม ฟ้อง โจทก์ไม่ มี อำนาจฟ้อง เพราะ โจทก์ เป็น เจ้าหนี้ มี ประกัน ไม่ ปฏิบัติ ตามพระราชบัญญัติ ล้มละลายฯ มาตรา 10 (2) ขอ ให้ ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้น พิพากษา ยกฟ้อง

โจทก์ อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์ พิพากษายืน

โจทก์ ฎีกา

ศาลฎีกา วินิจฉัย ว่า เมื่อ โจทก์ กล่าวอ้าง ว่า โจทก์ เป็น ตัวแทนซื้อ หุ้น ของ บริษัท ให้ แก่ จำเลย ผู้ เป็น ตัวการ โจทก์ ได้ ออกเงินทดรอง ชำระ ค่าหุ้น ดังกล่าว แทน จำเลย ไป ก่อน โจทก์ ก็ ย่อม มี สิทธิยึดหน่วง ใบหุ้น สำหรับ หุ้น ที่ โจทก์ ซื้อ แทน จำเลย และ ยัง คง อยู่ใน ความ ครอบครอง ของ โจทก์ ได้ จนกว่า จำเลย จะ ชำระ เงิน ที่ โจทก์ทดรอง ออก แทน จำเลย ไป ก่อน ทั้งนี้ ตาม บทบัญญัติ ของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 241, 244 และ 819 แม้ การ ซื้อ ขายหลักทรัพย์ ใน ตลาดหลักทรัพย์ แห่ง ประเทศไทย จะ ต้อง ปฏิบัติ ตามพระราชบัญญัติ ตลาดหลักทรัพย์ แห่ง ประเทศไทย พ.ศ. 2517 ก็ เป็น เรื่องที่ จะ ต้อง ปฏิบัติ เกี่ยวกับ การ ซื้อ ขาย หลักทรัพย์ เท่านั้นสิทธิ ยึดหน่วง ของ โจทก์ ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หา ได้เปลี่ยนแปลง ไป แต่ อย่างใด ไม่ เมื่อ โจทก์ มี สิทธิ ยึดหน่วง ใบหุ้นซึ่ง เป็น ทรัพย์สิน ของ จำเลย โจทก์ จึง เป็น เจ้าหนี้ มี ประกันตาม พระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 มาตรา 6 ดัง ที่ ศาลฎีกาได้ เคย วินิจฉัย ไว้ เป็น บรรทัดฐาน แล้ว ใน คำพิพากษาฎีกา ที่1725/2528 บริษัท เงินทุน หลักทรัพย์ โตเกียว จำกัด โจทก์ นางสาวศศิธร หรือ นาง วราภรณ์ พุทธวิบูลย์ จำเลย บริษัท เงินทุนหลักทรัพย์ไทยพัฒนา จำกัด เจ้าหนี้ ฉะนั้น การ ที่ ฟ้อง ให้ จำเลย ล้มละลายโจทก์ จึง ต้อง ปฏิบัติ ตาม พระราชบัญญัติ ล้มละลาย พุทธศักราช 2483มาตรา 10 (2) โดย กล่าวมา ใน ฟ้อง ว่า ถ้า จำเลย ล้มละลาย แล้ว โจทก์ยอม สละ หุ้น ของ จำเลย แก่ เจ้าหนี้ ทั้งหลาย หรือ ตีราคา หุ้นดังกล่าว มา ใน ฟ้อง ด้วย เมื่อ โจทก์ ไม่ ได้ ปฏิบัติ ตาม บทบัญญัติดังกล่าว ฟ้อง ของ โจทก์ จึง ไม่ ชอบ ที่ ศาล จะ รับ ไว้ พิจารณา

พิพากษายืน