คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1820/2527

ห้างหุ้นส่วนจำกัดจำเลยที่ 1 มีผู้เป็นหุ้นส่วนสองคน คือโจทก์ซึ่งเป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิด และจำเลยที่ 2 เป็นหุ้นส่วนจำพวกไม่จำกัดความรับผิดและเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ โจทก์กล่าวหาว่าจำเลยที่ 2 ยักยอกทรัพย์ ของห้างหุ้นส่วน และจำเลยที่ 2 กล่าวหาว่าโจทก์ลักทรัพย์ของห้างหุ้นส่วน จนโจทก์และจำเลยที่ 2 ต่างถูกพนักงานอัยการฟ้องคดีอาญาในความผิดที่ต่างฝ่ายต่างกล่าวหาซึ่งกันและกัน พฤติการณ์ดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าผู้เป็นหุ้นส่วนไม่ปรองดองกัน ไม่ไว้วางใจซึ่งกันและกัน จึง เป็นกรณีที่มีเหตุทำให้ห้างหุ้นส่วนเหลือวิสัยที่จะดำรง คงอยู่ต่อไปได้ ศาลย่อมพิพากษาให้ห้างหุ้นส่วนเลิกกัน

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์และจำเลยที่ ๒ ตกลงเข้าหุ้นส่วนกันก่อตั้งห้างหุ้นส่วนจำกัดจำเลยที่ ๑ ขึ้น โดยมีจำเลยที่ ๒ เป็นหุ้นส่วนประเภทไม่จำกัดความรับผิดและเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ จำเลยที่ ๒ ได้ยักยอกเงินและทรัพย์สินของห้างและลงบัญชีทรัพย์สินของห้างเป็นเท็จ ขอให้พิพากษาให้เลิกห้างหุ้นส่วนจำกัดจำเลยที่ ๑ เสีย

จำเลยทั้งสองให้การว่า จำเลยที่ ๒ เป็นผู้ลงทุนในห้างจำเลยที่ ๑ แต่ผู้เดียว ที่จดทะเบียนว่าโจทก์เป็นหุ้นส่วนด้วยนั้นเป็นเพียงนิติกรรมอำพราง โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว พิพากษาให้เลิกห้างหุ้นส่วนจำกัดจำเลยที่ ๑

จำเลยทั้งสองอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยทั้งสองฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏว่าห้างจำเลยที่ ๑ มีผู้เป็นหุ้นส่วนเพียง ๒ คน คือโจทก์และจำเลยที่ ๒ และได้เกิดกรณีพิพาทเกี่ยวกับการเงินของห้างจำเลยที่ ๑ โดยโจทก์ได้แจ้งความร้องทุกข์ให้ดำเนินคดีแก่จำเลยที่ ๒ ในข้อหาความผิดต่อพระราชบัญญัติกำหนดความผิดเกี่ยวกับห้างหุ้นส่วนจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนจำกัด ฯลฯ และยักยอกทรัพย์ ซึ่งต่อมาพนักงานอัยการได้เป็นโจทก์ฟ้องจำเลยที่ ๒ ในความผิดดังกล่าวต่อศาล คดีอยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลอาญา และโจทก์ถูกพนักงานอัยการฟ้องเป็นจำเลยในข้อหาลักทรัพย์ของห้างจำเลยที่ ๑ แม้กรณีพิพาทกันนี้จะยังไม่ปรากฏผลเป็นที่ยุติว่าจำเลยที่ ๒ และโจทก์จะมีความผิดตามข้อกล่าวหาหรือไม่ แต่จากพฤติการณ์ดังกล่าวแสดงให้เห็นว่า ผู้เป็นหุ้นส่วนไม่ปรองดองกัน ไม่ไว้วางใจซึ่งกันและกัน อีกทั้งยังเป็นคู่พิพาทในคดีอาญากันอีก เช่นนี้ย่อมเป็นที่ประจักษ์ชัดว่าผู้เป็นหุ้นส่วนของห้างจำเลยที่ ๑ ไม่สามารถที่จะดำเนินกิจการกันต่อไปได้อีก กรณีจึงมีเหตุทำให้ห้างจำเลยที่ ๑ เหลือวิสัยที่จะดำรงคงอยู่ต่อไปได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๐๕๗(๓) ประกอบกับมาตรา ๑๐๘๐

พิพากษายืน