คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 187/2516

เมื่อบุคคลใดถึงแก่ความตาย มรดกของผู้นั้นย่อมตกทอดแก่ทายาทตามกฎหมาย

กองมรดกได้แก่ทรัพย์สินทุกชนิดของผู้ตาย รวมทั้งสิทธิและหน้าที่และความรับผิดต่าง ๆ เว้นแต่ตามกฎหมายหรือว่าโดยสภาพแล้ว เป็นการเฉพาะตัวของผู้ตายโดยแท้

ผู้ตายเป็นหนี้โจทก์อยู่ และถึงแก่ความตายลง จำเลยซึ่งเป็นทายาทโดยธรรมของผู้ตายย่อมรับไปทั้งสิทธิหน้าที่และความรับผิดต่อโจทก์ เจ้าหนี้กองมรดกมีสิทธิที่จะเรียกร้องบังคับเอาชำระหนี้จากทายาทโดยธรรม ได้เท่าที่ไม่เกินกว่าทรัพย์มรดกที่ทายาทนั้นได้รับ จำเลยจะได้รับมรดกของผู้ตายและผู้ตายจะมีมรดกหรือไม่ เป็นกรณีที่จะต้องไปว่ากล่าวในชั้นบังคับคดี

(อ้างคำพิพากษาฎีกาที่ 866/2508)

โจทก์ฟ้องว่า นายยิ้วผู้ตายกู้เงินโจทก์ไปรวม 57,600 บาท ขอให้บังคับจำเลยทั้งสี่ซึ่งเป็นทายาท รับผิดชดใช้ให้โจทก์พร้อมดอกเบี้ย

จำเลยต่อสู้ว่าจำเลยไม่ใช่ทายาทผู้รับมรดก และผู้ตายไม่มีมรดกทั้งผู้ตายไม่ได้กู้เงินโจทก์

ศาลชั้นต้นฟังว่า ผู้ตายกู้เงินโจทก์จริง แต่จำเลยที่ 1 ที่ 3 ที่ 4 ไม่ใช่ทายาท จำเลยที่ 2 เป็นทายาท แต่ไม่ได้รับมรดกของผู้ตายพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ ให้จำเลยที่ 2 ในฐานะทายาทของผู้ตายชำระหนี้ต้นเงินแก่โจทก์พร้อมดอกเบี้ย

จำเลยที่ 2 ฎีกา

ศาลฎีกาฟังว่า จำเลยที่ 2 ผู้เดียวเป็นทายาทของผู้ตาย โดยเป็นมารดาของผู้ตาย และผู้ตายเป็นหนี้โจทก์จริง

มีปัญหาว่า จำเลยที่ 2 ผู้เป็นทายาทโดยธรรมของนายยิ้วผู้ตายจะต้องรับผิดใช้หนี้สินรายนี้หรือไม่

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เมื่อนายยิ้วถึงแก่ความตาย มรดกของผู้ตายย่อมตกทอดแก่ทายาทตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1599และกองมรดกได้แก่ทรัพย์สินทุกชนิดของผู้ตาย รวมทั้งสิทธิและหน้าที่และความรับผิดต่าง ๆ เว้นแต่ตามกฎหมายหรือว่าโดยสภาพแล้วเป็นการเฉพาะตัวของผู้ตายโดยแท้ ตามมาตรา 1600 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ดังนั้น เมื่อผู้ตายเป็นหนี้โจทก์อยู่และถึงแก่ความตายลง จำเลยที่ 2 ในฐานะทายาทโดยธรรมของผู้ตายย่อมรับไปทั้งสิทธิหน้าที่และความรับผิดต่อโจทก์ เจ้าหนี้กองมรดกมีสิทธิที่จะเรียกร้องบังคับเอาชำระหนี้จากทายาทโดยธรรมได้เท่าที่ไม่เกินกว่าทรัพย์มรดกที่ตนได้รับตามมาตรา 1601 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ จำเลยที่ 2 จะได้รับมรดกของผู้ตายและผู้ตายจะมีมรดกหรือไม่ ไม่จำต้องวินิจฉัย เพราะเป็นกรณีที่จะต้องไปว่ากล่าวในชั้นบังคับคดี ตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่ 866/2508

พิพากษายืน