คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1894/2546

ผู้ร้องเป็นผู้ครอบครองโฉนดที่ดินโดยจำเลยผู้เป็นลูกหนี้เงินกู้มอบให้ยึดถือเป็นประกันเงินกู้ ผู้ร้องจึงมีสิทธิยึดถือโฉนดที่ดินไว้เป็นประกันการชำระหนี้เงินกู้จนกว่าจะได้รับชำระหนี้คืนโดยอาศัยข้อตกลงในหนังสือสัญญากู้นั้น แต่สิทธิยึดถือโฉนดที่ดินดังกล่าวเป็นเพียงบุคคลสิทธิบังคับกันได้ในระหว่างคู่สัญญาไม่สามารถใช้ยันแก่บุคคลอื่นได้ส่วนสิทธิยึดหน่วงตาม ป.พ.พ. มาตรา 241 หมายถึง การที่ผู้ครอบครองได้ครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นและมีหนี้อันเป็นคุณแก่ผู้ครอบครองเกี่ยวด้วยทรัพย์สินที่ครอบครองนั้น หนี้ที่ผู้ร้องมีเป็นเพียงหนี้เงินกู้ที่ผู้ร้องจะได้รับชำระหนี้คืนเท่านั้น หาได้เป็นคุณแก่ผู้ร้องเกี่ยวด้วยที่ดินโฉนดดังกล่าวไม่ เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีทำการบังคับคดีแก่ที่ดินดังกล่าว ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิยึดหน่วงโฉนดที่ดินฉบับพิพาท ผู้ร้องต้องส่งต้นฉบับที่ดินดังกล่าวแก่เจ้าพนักงานบังคับคดีเพื่อทำการบังคับคดีต่อไป

คดีสืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาทและส่งมอบโฉนดที่ดินแก่โจทก์ หากจำเลยไม่สามารถโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินให้แก่โจทก์ได้ ให้ชดใช้ค่าเสียหายเป็นเงิน 500,000 บาท คดีถึง ที่สุดแล้ว แต่จำเลยไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษา โจทก์ขอให้ศาลออกหมายตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีและเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ยึดที่ดินโฉนดเลขที่ 1877 พร้อมสิ่งปลูกสร้างเพื่อนำออกขายทอดตลาด ต่อมาเจ้าพนักงานบังคับคดีรายงานต่อ ศาลชั้นต้นว่า ต้นฉบับโฉนดที่ดินดังกล่าวอยู่ในความครอบครองของผู้ร้อง ขอให้หมายเรียกให้ผู้ร้องส่งต้นฉบับ โฉนดที่ดินเลขที่ 1877 เพื่อบังคับคดีต่อไป ศาลชั้นต้นมีคำสั่งตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีร้องขอ

ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า จำเลยได้นำโฉนดที่ดินพิพาท มอบให้ผู้ร้องยึดถือไว้เป็นประกันหนี้เงินกู้ที่จำเลยกู้ยืมเงิน ผู้ร้อง ผู้ร้องจึงมีสิทธิยึดหน่วงโฉนดที่ดินดังกล่าวจนกว่าจำเลยจะชำระหนี้กู้ยืมให้แก่ผู้ร้อง ขอให้ยกเลิกคำสั่งเรียกพยานเอกสารและให้ผู้ร้องยึดหน่วงโฉนดที่ดินดังกล่าวไว้จนกว่าจะได้รับชำระหนี้

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า สิทธิยึดถือโฉนดที่ดินของผู้ร้องไม่ใช่สิทธิยึดหน่วงตามกฎหมาย ยกคำร้อง ค่าคำร้อง เป็นพับ

ผู้ร้องอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์ภาค 4 พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ

ผู้ร้องฎีกา

ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้ว คดีมีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาของผู้ร้องว่า ผู้ร้องมีสิทธิยึดหน่วงโฉนดที่ดินฉบับพิพาทหรือไม่ เห็นว่า ผู้ร้องเป็นผู้ครอบครองโฉนดที่ดินก็โดยจำเลยผู้เป็นลูกหนี้เงินกู้มอบให้ยึดถือเป็นประกันเงินกู้ตามหนังสือสัญญากู้เงินเอกสารท้ายคำร้อง ผู้ร้องจึงมีสิทธิยึดถือโฉนดที่ดินไว้เป็นประกันการชำระหนี้เงินกู้จนกว่าจะได้รับชำระหนี้คืนโดยอาศัยข้อตกลงในหนังสือกู้เงินดังกล่าวนั้นเอง แต่สิทธิยึดถือโฉนดที่ดินดังกล่าวเป็นเพียงบุคคลสิทธิบังคับกันได้ระหว่างคู่สัญญาไม่สามารถใช้ยันแก่บุคคลอื่นได้ ส่วนสิทธิยึดหน่วงตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 241 หมายถึง การที่ผู้ครอบครองได้ครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นและมีหนี้อันเป็นคุณแก่ผู้ครอบครองเกี่ยวด้วยทรัพย์สินที่ครอบครองนั้น หนี้ที่ผู้ร้องมีเป็นเพียงหนี้เงินกู้ที่ผู้ร้องจะได้ชำระหนี้คืนเท่านั้นหาได้เป็นคุณแก่ ผู้ร้องเกี่ยวด้วยที่ดินโฉนดดังกล่าวไม่ เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีทำการบังคับคดีแก่ที่ดินดังกล่าว ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิ ยึดหน่วงโฉนดที่ดินฉบับพิพาท ผู้ร้องต้องส่งฉบับที่ดินดังกล่าวแก่เจ้าพนักงานบังคับคดีเพื่อทำการบังคับคดีต่อไป?

พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาให้เป็นพับ