คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1909/2492

ข้าวและเรือที่ใช้บรรทุกข้าวของกลางในคดีที่หาว่า ทำผิด พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าว จะริบได้ต่อเมื่อปรากฏว่ามีผู้หนึ่งผู้ใดฝ่าฝืน มาตรา 10 หากยังไม่ปรากฏว่า ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 10 แล้วจะริบมิได้

คดีมีปัญหาเฉพาะการริบของกลาง โจทก์ฟ้องว่า จำเลยสมคบกันขนย้ายข้าวสาร 70 กิโลกรัมทางทะเล ฝ่าฝืนประกาศฯ จำเลยที่ 2 เป็นนายเรือ ซึ่งไม่มีใบอนุญาตและไม่ได้นำเรือไปให้เจ้าหน้าที่ตรวจเมื่อจะออกเรือ เรือนั้นบรรทุกน้ำตาล จำเลยทุกคนให้การปฏิเสธ

ศาลชั้นต้นไม่ฟังว่าจำเลยทำผิด ให้ยกฟ้อง ริบข้าวและเรือ

ศาลอุทธรณ์เห็นพ้องด้วยศาลชั้นต้นที่ไม่ฟังว่าจำเลยทำผิดแต่เห็นว่าข้าวและเรือโดยปกติไม่ใช่ของที่มีสภาพเป็นความผิดในตัวเองต่อเมื่อผู้ใดผู้หนึ่งเกี่ยวข้องการกระทำผิดขึ้น จึงเป็นของต้องริบคดีนี้ไม่ปรากฏว่าจำเลยคนใดกระทำผิด ข้าวและเรือจะเกิดมีความผิดขึ้นเองหาได้ไม่ พิพากษาแก้ ไม่ให้ริบข้าวและเรือ

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า พระราชบัญญัติสำรวจและห้ามกักกันข้าว 2489มาตรา 10 ห้ามการขนย้ายข้าว แต่ข้อเท็จจริงในคดีนี้ไม่ได้ความว่ามีการขนย้ายข้าว ๆ ที่ติดเรือไปมีจำนวนเล็กน้อยสำหรับบริโภคไม่ฝ่าฝืนมาตรา 10 จะมีการริบข้าวและเรือไม่ได้

พิพากษายืน