คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1936/2538

ตามพระราชบัญญัติภาษีโรงเรือนและที่ดินพ.ศ.2475มาตรา8บัญญัติว่าค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้นๆสมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งๆแต่อาคารของโจทก์โจทก์ใช้ประโยชน์เองโดยมิได้ให้ผู้อื่นเช่าการที่จะทราบถึงจำนวนเงินซึ่งอาคารของโจทก์สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งอันถือเป็นค่ารายปีนั้นจะต้องพิจารณาเทียบเคียงกับทรัพย์สินอื่นที่มีผู้เช่าอยู่และอยู่ใกล้เคียงกันและทรัพย์สินนั้นจะต้องมีสภาพและลักษณะคล้ายคลึงกันด้วย โรงเรือนที่พนักงานเจ้าหน้าที่ของจำเลยที่1นำมาเทียบเพื่อประเมินกำหนดค่ารายปีโรงเรือนพิพาทประกอบกิจการค้าคนละประเภทกับกิจการค้าของโจทก์และเป็นโรงเรือนคนละประเภทกับโรงเรือนพิพาทอีกด้วยค่าเช่าของโรงเรือนทั้งสองแห่งจึงนำมาเทียบกับโรงเรือนพิพาทไม่ได้การที่เจ้าพนักงานของจำเลยที่1นำมาใช้เปรียบเทียบแล้วประเมินเป็นค่ารายปีของโรงเรือนพิพาทจึงเป็นการประเมินเรียกเก็บภาษีที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้นๆสมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งๆมิได้กำหนดจากมูลค่าของโรงเรือนหรืองบกำไรขาดทุน

โจทก์ฟ้องขอให้เพิกถอนการประเมินค่ารายปีและภาษีโรงเรือนและที่ดินของพนักงานเจ้าหน้าที่และคำชี้ขาดของจำเลยสำหรับโรงเรือนเลขที่ 384/81 หมู่ที่ 4 แขวงบางแค เขตภาษีเจริญกรุงเทพมหานคร ประจำปี 2533-2535 และให้ลดค่ารายปีและภาษีกับคืนเงินค่าภาษีที่ชำระไว้เกินพร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์

จำเลยทั้งสองให้การว่า การประเมินของพนักงานเจ้าหน้าที่ของจำเลยที่ 1 และคำชี้ขาดของจำเลยที่ 2 ถูกต้องและชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ยกฟ้อง

ศาลภาษีอากรกลางพิพากษาให้เพิกถอนการประเมินตามแบบแจ้งการประเมินภาษีโรงเรือนและที่ดินสำหรับประจำปี 2533-2535ของจำเลยที่ 1 และคำชี้ขาดของจำเลยที่ 2 เฉพาะในส่วนที่ประเมินค่ารายปีและคำนวณภาษีสำหรับอาคารโรงเรือนพิพาทประเภทตึก ให้ประเมินใหม่โดยกำหนดค่ารายปีประจำปี 2533ตารางเมตรละ 20 บาท ต่อเดือน ประจำปี 2534 และ 2535ตารางเมตรละ 24 บาท ต่อเดือน และให้จำเลยที่ 1 คืนเงินค่าภาษีส่วนที่เกิดจากจำนวนที่ประเมินใหม่ทั้งหมดแก่โจทก์ภายใน3 เดือน นับแต่วันที่คำพิพากษาถึงที่สุด ถ้าไม่คืนในกำหนดดังกล่าวให้ชำระดอกเบี้ยแก่โจทก์นับแต่วันครบกำหนดสามเดือนในอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีจนกว่าจะชำระเสร็จ คำขออื่นของโจทก์ให้ยก

จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามพระราชบัญญัติภาษีโรงเรือนและที่ดินพ.ศ. 2475 มาตรา 8 บัญญัติว่า ค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้น ๆ สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่ง ๆ "แต่อาคารของโจทก์โจทก์ใช้ประโยชน์เองโดยมิได้ให้ผู้อื่นเช่า การที่จะทราบถึงจำนวนเงินซึ่งอาคารของโจทก์สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งอันถือเป็นค่ารายปีนั้นจะต้องพิจารณาเทียบเคียงกับทรัพย์สินอื่นที่มีผู้เช่าอยู่และอยู่ใกล้เคียงกัน และทรัพย์สินนั้นจะต้องมีสภาพและลักษณะคล้ายคลึงกันด้วย แล้วศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่าโรงเรือนของบุคคลอื่นที่พนักงานนำมาเทียบเพื่อประเมินค่ารายปีมีสภาพทำเลที่ตั้งและประกอบกิจการค้าคนละประเภทกับกิจการค้าของโจทก์ค่าเช่าของโรงเรือนทั้งสองแห่งจึงนำมาเทียบกับโรงเรือนพิพาทไม่ได้ การที่เจ้าพนักงานของจำเลยที่ 1นำมาใช้เปรียบเทียบแล้วประเมินเป็นค่ารายปีของโรงเรือนพิพาทจึงเป็นการประเมินเรียกเก็บภาษีที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ที่จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ว่าโรงเรือนของโจทก์มีมูลค่าสูงมีราคาไม่ต่ำกว่า126 ล้านบาทจากงบกำไรขาดทุน แสดงว่าโจทก์มีกำไรทุกปีซึ่งพนักงานเจ้าหน้าที่ของจำเลยที่ 1 นำมาพิจารณาเพื่อกำหนดค่ารายปีด้วยนั้น เห็นว่า ค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้น ๆ สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่ง ๆ มิได้กำหนดจากมูลค่าของโรงเรือนหรืองบกำไรขาดทุน

พิพากษายืน