คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1938/2524

ในวันครบกำหนดสัญญา โจทก์นำเงินไปชำระแก่จำเลยเป็นการไถ่ที่ดิน แต่เป็นการชำระหนี้บางส่วนไม่ถูกต้องตามสัญญา และจำเลยไม่ยอมรับ ถือไม่ได้ว่าเป็นการใช้สิทธิไถ่ภายในกำหนดสัญญา การที่จำเลยยินยอมจะให้โจทก์ไถ่ที่ดินคืนหลังจากพ้นกำหนดไถ่ ก็หาใช่เป็นคำมั่นว่าจำเลยจะขายที่ดินคืนให้แก่โจทก์ไม่ แต่เป็นการตกลงขยายกำหนดเวลาไถ่ทรัพย์สินที่ขายฝาก ซึ่งขัดต่อ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 496 เป็นโมฆะ โจทก์จะขอให้บังคับโอนที่ดิน ที่ขายฝากคืนแก่โจทก์หาได้ไม่

ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้อง โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า "ปัญหาที่ว่าโจทก์ได้ใช้สิทธิไถ่ที่ดินขายฝากภายในกำหนดในสัญญาหรือไม่นั้น แม้ข้อเท็จจริงฟังได้ตามที่โจทก์นำสืบว่า ในวันครบกำหนดสัญญา โจทก์ได้นำเงินจำนวน 50,000 บาท ไปชำระให้จำเลยเป็นการไถ่ที่ดิน แต่เป็นการชำระหนี้บางส่วนไม่ถูกต้องตามสัญญาและจำเลยไม่ยอมรับ ถือไม่ได้ว่าเป็นการใช้สิทธิไถ่ภายในกำหนดสัญญา การที่จำเลยยินยอมให้โจทก์ไถ่ที่ดินคืนหลังจากพ้นกำหนดไถ่ก็หาใช่เป็นคำมั่นว่าจำเลยจะขายที่ดินคืนให้แก่โจทก์ไม่ แต่เป็นการตกลงขยายกำหนดเวลาไถ่ทรัพย์สินที่ขายฝากซึ่งขัดต่อประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 596 เป็นโมฆะ โจทก์จะขอให้บังคับโอนที่ดินที่ขายฝากคืนแก่โจทก์หาได้ไม่"

พิพากษายืน