คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1952/2539

แม้จะไม่ปรากฏว่าบริษัทก.เป็นผู้ได้รับใบอนุญาตให้ทำการจัดสรรที่ดินจากคณะกรรมการควบคุมการจัดสรรที่ดินตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 286 และที่ดินโฉนดเลขที่ 31569 ส่วนที่เป็นทางพิพาทนั้นเป็นที่ดินตามแผนผังและโครงการที่ได้รับอนุญาตก็ตาม ก็ถือได้ว่าการกระทำของบริษัท ก. ที่แบ่งแยกที่ดินออกเป็นแปลงย่อย 90แปลง เพื่อขายนั้น เป็นการแสดงออกโดยปริยายแล้วว่าบริษัทก. จัดให้มีสาธารณูปโภคคือทางพิพาทอันถือได้ว่าเป็นการจัดสรรที่ดินตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 286ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน 2515 ข้อ 30 การที่บริษัทก. จะขออนุญาตจัดสรรที่ดินหรือไม่ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งต่างหาก หากจะเป็นการดำเนินการฝ่าฝืนประกาศของคณะปฏิวัติฉบับดังกล่าวก็ไม่ทำให้การดำเนินการของบริษัทก. ไม่เป็นการจัดสรรที่ดินตามกฎหมาย ดังนั้นทางพิพาทจึงเป็นภารจำยอมตามกฎหมายแก่ที่ดินที่จัดสรรและที่ดินที่โจทก์ซื้อจากบริษัทก. จำเลยซึ่งเป็นผู้รับโอนกรรมสิทธิ์ต่อจากบริษัทก.ย่อมอยู่ในบังคับประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 286 ข้อ 30 ที่จะกระทำการใด ๆ อันเป็นเหตุให้ประโยชน์แห่งภารจำยอมลดไปหรือเสื่อมความสะดวกมิได้ โจทก์ซึ่งซื้อที่ดินพร้อมตึกแถวในที่ดินจัดสรรดังกล่าว ย่อมมีสิทธิใช้ทางพิพาทได้ การที่มีการก่อสร้างโรงเรือนและสิ่งปลูกสร้างกีดขวางทางภารจำยอม ย่อมเป็นเหตุให้ประโยชน์แห่งภารจำยอมลดไปหรือเสื่อมความสะดวกทำให้โจทก์ได้รับความเสียหายเมื่อที่ดินแปลงที่ทางภารจำยอมตั้งอยู่โอนมาเป็นของจำเลยโจทก์ย่อมมีอำนาจฟ้องให้จำเลยรื้อถอนโรงเรือนและสิ่งปลูกสร้างออกไปจากทางภารจำยอมได้

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 131590พร้อมอาคารพาณิชย์ โดยซื้อจากบริษัทกรนพเก้าการเคหะ จำกัดมีการประกาศโฆษณาว่ามีถนนจำนวน 8 สาย เข้าออกศูนย์การค้าและอาคารพาณิชย์บนที่ดินโฉนดเลขที่ 31569 ที่ดินดังกล่าวจึงตกเป็นภารจำยอมแก่ที่ดินจัดสรรและที่ดินโจทก์ จำเลยซื้อตลาดสดศูนย์การค้าซึ่งเป็นที่ดินโฉนดเลขที่ 31569 ดังกล่าว และปลูกสร้างโรงเรือนทำให้กีดขวางเป็นเหตุให้โจทก์ไม่สามารถใช้เป็นทางเดินและใช้รถยนต์แล่นเข้าออกได้ ขอให้บังคับจำเลยเปิดทางภารจำยอมโดยรื้อถอนโรงเรือนพร้อมสิ่งปลูกสร้างบนที่ดินดังกล่าว และทำให้ถนนอยู่ในสภาพที่โจทก์ใช้ได้สะดวก

จำเลยให้การว่า บริษัทกรนพเก้าการเคหะ จำกัด จดทะเบียนที่ดินโฉนดเลขที่ 31569 ให้เป็นภารจำยอมของที่ดินโฉนดเลขที่131596 ซึ่งเป็นของจำเลยเท่านั้น ไม่ได้ให้ตกเป็นภารยทรัพย์แก่ที่ดินแปลงอื่น โจทก์และจำเลยไม่มีนิติสัมพันธ์กัน จึงไม่มีอำนาจฟ้อง ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้จำเลยเปิดทางภารจำยอมโดยรื้อถอนโรงเรือนพร้อมสิ่งปลูกสร้างออกไปจากถนนภารจำยอมในที่ดินพิพาท และทำให้ถนนภารจำยอมอยู่ในสภาพใช้ได้สะดวก

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า แม้จะไม่ปรากฏว่าบริษัทกรนพเก้าการเคหะจำกัด เป็นผู้ได้รับใบอนุญาตให้ทำการจัดสรรที่ดินจากคณะกรรมการควบคุมการจัดสรรที่ดินตามประกาศของคณะปฏิวัติและที่ดินโฉนดเลขที่ 31569 ส่วนที่เป็นทางพิพาทเป็นที่ดินตามแผนผังและโครงการที่ได้รับอนุญาต ถือได้ว่า การกระทำของบริษัทกรนพเก้าการเคหะ จำกัด ที่แบ่งที่ดินออกเป็นแปลงย่อย90 แปลงเพื่อขาย เป็นการแสดงออกโดยปริยายว่าบริษัทกรนพเก้าการเคหะ จำกัด จัดให้มีสาธารณูปโภคคือ ทางพิพาทส่วนการที่บริษัทกรนพเก้าการเคหะ จำกัด จะขออนุญาตจัดสรรที่ดินหรือไม่เป็นอีกเรื่องหนึ่งต่างหาก หากจะเป็นการฝ่าฝืนประกาศของคณะปฏิวัติก็ไม่ทำให้การดำเนินการของบริษัทกรนพเก้าการเคหะจำกัด ไม่เป็นการจัดสรรที่ดินตามกฎหมาย ดังนั้น ทางพิพาทจึงเป็นภารจำยอมตามกฎหมายแก่ที่ดินที่จัดสรรและที่ดินที่โจทก์ซื้อจากบริษัทกรนพเก้าการเคหะ จำกัด จำเลยซึ่งเป็นผู้รับโอนกรรมสิทธิ์ต่อจากบริษัทกรนพเก้าการเคหะ จำกัด ย่อมอยู่ในบังคับประกาศของคณะปฏิวัติที่จะกระทำการใด ๆ อันเป็นเหตุให้ประโยชน์แห่งภารจำยอมลดไปหรือเสื่อมความสะดวกมิได้โจทก์ซื้อที่ดินพร้อมตึกแถวในที่ดินจัดสรรดังกล่าวย่อมมีสิทธิใช้ทางพิพาทได้ การที่มีการก่อสร้างโรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างกีดขวางทางภารจำยอม ย่อมเป็นเหตุให้ประโยชน์แห่งภารจำยอมลดหรือเสื่อมความสะดวก ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหายเมื่อที่ดินแปลงที่ทางภารจำยอมตั้งอยู่โอนมาเป็นของจำเลย โจทก์ย่อมมีอำนาจฟ้องให้จำเลยรื้อถอนโรงเรือนและสิ่งปลูกสร้างออกไปจากทางภารจำยอมได้

พิพากษายืน