คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1993-1997/2492

คดีอาญาที่โจทก์หาว่า จำเลยกระทำผิด พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าว (ฉะบับที่ 2) โจทก์จะต้องนำสืบให้ปรากฎว่าจำเลยได้ทราบประกาศของพนักงานเจ้าหน้าที่แล้ว ฝ่าฝืนประกาศจึงจะเป็นผิด

ที่มีประกาศของคณะกรรมการฯในราชกิจจาฯ เป็นข้อเท็จจริงซึ่งโจทก์จะต้องนำสืบ ไม่มีหลักกฎหมายสันนิษฐานเด็ดขาดว่าราษฎรทั่วไปได้รู้แล้ว.

โจทก์ฟ้องจำเลยเป็น ๒ สำนวนว่า จำเลยขนย้ายข้าวออกนอกเขตไม่รับอนุญาต ฝ่าฝืนประกาศคณะกรรมการฯ จำเลยทุกคนรับสารภาพว่าได้ทำผิดดังฟ้อง แต่ที่ขนเพราะอดข้าว ขนจากเขตติดต่อมากิน

ศาลชั้นต้นพิพากษาปรับคนละ ๕๐ บาท โดยลดกึ่งหนึ่งแล้ว ของกลางที่เป็นของจำเลยทุกคนให้รับให้จ่ายสินบลและรางวัล

จำเลยอุทธรณ์ว่า ของกลางมีข้าว เกวียน วัว เป็นต้น ไม่ควรริบ จำเลยไม่ทราบประกาศไม่เจตนาฝ่าฝืน

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ประกาศของคณะกรรมการฯ ไม่ใช่กฎหมาย เป็นข้อเท็จจริงที่โจทก์จะต้องสืบว่าจำเลยได้ทราบประกาศนั้นแล้ว แต่โจทก์ไม่มีพะยานสืบในข้อนี้ พิพากษากลับให้ยกฟ้อง คืนของกลางให้จำเลย

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามอุทธรณ์ของจำเลยมีผลเท่ากับว่า ศาลไม่รวบริบของกลาง เพราะจำเลยไม่ได้ทำผิด แม้จะเลยจะไม่คัดค้านในการถูกลงโทษ ก็เป็นเหตุในลักษณะคดี ซึ่งศาลอุทธรณ์พิพากษากลับได้ทั้งเรื่อง คดีนี้เป็นคดีมีอัตราโทษจำคุกถึง ๑๐ ปี ซึ่งศาลจะต้องฟังพะยานโจทก์จนกว่าจะพอใจว่าจำเลยได้กระทำผิดจริง ทั้งโจทก์จะต้องนำสืบให้ปรากฎว่า จำเลยได้ทราบประกาศของพนักงานเจ้าหน้าที่แล้วและฝ่าฝืน จึงจะเป็นผิด ไม่เคยมีหลักกฎหมายในที่ใดเลยว่าอะไรที่มีปรากฎในหนังสือราชกิจจาฯ แล้วจะต้องสันนิษฐานเด็ดขาดว่า ราษฎรทั่วไปได้รู้แล้ว พิพากษายืน.