คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1993/2500

เจ้าของที่ดินร่วมในโฉนดคนหนึ่งครอบครองที่ดินเป็นส่วนสัดแต่ไม่เกิน 10 ปี จะอ้างกรรมสิทธิ์ในส่วนนั้นยันเจ้าของร่วมอีกผู้หนึ่งไม่ได้ (ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 6/2501)

เมื่อศาลเห็นสมควรเพื่อความยุติธรรม ศาลจะแบ่งที่ดินเป็นส่วนๆ ให้แก่ผู้ถือกรรมสิทธิ์ร่วมแต่ละคนก็ได้โดยไม่สั่งให้เอาที่ดินออกขายแบ่งราคากัน

โจทก์ฟ้องว่าโจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินโฉนดที่ 2275ซึ่งศาลพิพากษาว่าโจทก์ได้มาโดยซื้อจากนายจิ๋ว ในโฉนดมีชื่อจำเลยถือกรรมสิทธิ์ร่วมด้วย โจทก์ขอแบ่งแยกโฉนดส่วนของนายจิ๋วทางซีกตะวันตก จำเลยไม่ยอม จึงขอให้ศาลบังคับ ถ้าการแบ่งทำไม่ได้ก็ขอให้ขายทอดตลาดแบ่งเงินกัน

จำเลยต่อสู้ว่าจำเลยมีข้อตกลงกับนายจิ๋วว่า ที่ดินซีกตะวันตกให้เป็นส่วนของจำเลย จำเลยครอบครองมาเป็นส่วนสัด ที่ส่วนของนายจิ๋วอยู่ทางซีกตะวันออก

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้เอาที่ดินรายพิพาทประมูลราคากัน ถ้าไม่ตกลงก็ให้ขายทอดตลาด หลังจากแบ่งใช้ค่าธรรมเนียมบางประการและค่าทนายแล้ว ให้แบ่งให้โจทก์จำเลยเท่า ๆ กัน

จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกาว่าได้ครอบครองทำประโยชน์ปลูกบ้านลงในที่ซีกตะวันตกมา 8-9 ปีแล้ว ถ้าต้องขายทอดตลาดก็เดือดร้อนและเสียเปรียบ

ศาลฎีกาโดยที่ประชุมใหญ่เห็นว่า จำเลยครอบครองมายังไม่เกิน10 ปี ยังไม่ได้กรรมสิทธิ์ในส่วนที่ครอบครองอันจะยันเจ้าของร่วมได้

แต่อย่างไรก็ดีศาลฎีกาเห็นควรให้แบ่งที่ดินให้ตามทิศทางที่ได้แบ่งกันครอบครองมาแต่เดิม พิพากษาให้แบ่งที่ดินออกเป็นสองส่วนเท่ากัน ให้โจทก์ได้ซีกตะวันออก จำเลยได้ซีกตะวันตก