คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2092/2492

ประกาศที่ห้ามมิให้ผู้ประกอบการค้าข้าวประเภทขายปลีกขนย้ายหรือยักย้ายข้าวนั้น หมายถึงผู้ประกอบการค้าข้าว ฯ ที่ต้องขออนุญาตเท่านั้น ไม่หมายถึงผู้จัดการหรือลูกจ้าง

การที่ภริยาเป็นผู้ได้รับอนุญาตประกอบการค้าข้าวประเภทขายปลีก แต่สามีได้ทำการขนย้ายหรือยักย้ายข้าว ดังนี้ โจทก์จะฟ้องเอาผิดแก่สามีว่าได้ขนย้ายหรือยักย้ายข้าวในนามของภริยาผู้ได้รับอนุญาตมิได้.

ความว่า จำเลยเป็นสามี ฉ. แต่ไม่ได้จดทะเบียนสมรส การขนย้ายหรือยักย้ายข้าวของกลางรายนี้ออกจากร้านนำไทย ๒ จำเลยกระทำไปในฐานะเป็นผู้จัดการค้าข้าวในนามของ ฉ. ซึ่งเป็นผู้ได้รับอนุญาตประกอบการค้าข้าวประเภทร้านขายปลีก จำเลยไม่ใช่เป็นผู้ได้รับอนุญาต โจทก์ฟ้องว่าจำเลยยักย้ายข้าวของกลางในนามของ ฉ. ฝ่าฝืนประกาศ จำเลยปฏิเสธต่อสู้ว่า ขนไปเพื่อส่งให้ผู้ได้รับอนุญาตซื้อปลีก

ศาลชั้นต้นพิพากษาจำคุกจำเลย ๒ เดือน ปรับ ๒๐๐๐ บาทโดยลด ๑ ใน ๓ แล้วตาม พ.ร.บ.การค้าข้าว ๒๔๘๙ มาตรา ๑๗,๒๑ แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) ๒๔๘๙ มาตรา ๑๐,๑๒ และประกาศฯ ข้าวของกลางพร้อมทั้งกระสอบให้ริบ

ศาลอุทธรณ์คงแก้ฉะเพาะมาตรา ๒๑ เป็นมาตรา ๒๑ ทวิ ซึ่งได้เพิ่มเติมโดยฉบับที่ ๒ มาตรา ๑๒ นอกนั้นยืน

จำเลยฎีกาว่า จำเลยไม่ใช่ผู้ประกอบการค้าข้าวฯ จะเอาผิดตามฟ้องไม่ได้

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามประกาศคณะกรรมการฯ ข้อ ๑ ผู้ประกอบการค้าข้าวประเภทร้านขายปลีกจะต้องยื่นขออนุญาตต่อเจ้าหน้าที่ และประกาศข้อ ๓ ก็ใช้คำว่า ผู้ประกอบการค้าข้าว ประเภทร้านขายปลีก จึงน่าจะหมายถึงผู้ประกอบการค้าข้าวประเภทร้านขายปลีกที่จะต้องขออนุญาตตามประกาศข้อ ๑ คงไม่หมายถึงผู้ทำการแทน เช่น ผู้จัดการ หรือลูกจ้าง จึงเห็นว่าได้ว่าผู้ที่จะต้องรับผิดตามประกาศข้อ ๓ ก็คือผู้ประกอบการค้าข้าวฯ ที่ได้รับอนุญาตเท่านั้น หากินถึงผู้จัดการแทนหรือในนามของผู้รับอนุญาตดังเช่นจำเลยนี้ด้วยไม่ จึงเอาผิดแก่จำเลยตามฟ้องไม่ได้

พิพากษากลับให้ยกฟ้อง ของกลางไม่ริบ.