คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 244/2509

สัญญาเช่าที่เป็นคู่ฉบับต้องปิดแสตมป์ตามบัญชีอัตราอากรแสตมป์ข้อ 23 ในประมวลรัษฎากร มิฉะนั้นต้องห้ามตามประมวลรัษฎากรมาตรา 118 มิให้รับฟัง

ปัญหาที่ว่า เอกสารมิได้ปิดแสตมป์ให้ครบถ้วนตามประมวลรัษฎากรนั้น แม้คู่ความมิได้โต้แย้งไว้ในศาลชั้นต้นก็อาจโต้แย้งในชั้นอุทธรณ์ฎีกาได้ เพราะเป็นหน้าที่ของศาลจะต้องวินิจฉัยและรับฟังให้เป็นไปตามบทกฎหมายและคู่ความไม่อาจทราบล่วงหน้าว่าศาลจะวินิจฉัยให้ผิดบทกฎหมายอย่างไรหรือไม่

สัญญาเช่ามีข้อความกำหนดเวลาเช่าไว้ 1 ปี คู่ความจะนำสืบเปลี่ยนแปลงแก้ไขกำหนดเวลานี้มิได้ต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 94

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยทำสัญญาเช่าบ้านจากโจทก์มีกำหนด 1 ปีได้มอบเช็คจำนวน 3,000 บาทให้เป็นค่าเช่าล่วงหน้าโดยตกลงกันว่าถ้าจำเลยมิได้มาเช่าหรือเลิกเช่าก่อนกำหนดสัญญาเช่า โจทก์ไม่ต้องคืนเงินค่าเช่าล่วงหน้านี้ จำเลยเข้าอยู่บ้านพิพาทเพียง 8 เดือนเศษก็ออกไป และยังค้างค่าเช่า 2 เดือนเป็นเงิน 2,000 บาท จึงขอให้ชำระ

จำเลยให้การว่ามิได้กำหนดเวลาเช่าเป็นลายลักษณ์อักษรเพียงตกลงกันด้วยวาจาว่าจำเลยจะเช่าเพียง 6 เดือน สัญญาที่โจทก์นำมาฟ้องกรอกตัวเลขเอาเอง จำเลยมิได้ค้างค่าเช่าเพราะได้ชำระค่าเช่าล่วงหน้าไว้แล้ว

ศาลชั้นต้นฟังว่า สัญญาเช่ามีกำหนดเวลา 6 เดือน โจทก์มีสิทธิหักเงินค่าเช่าที่ค้างจากเงินค่าเช่าล่วงหน้า 3,000 บาทได้จึงให้ยกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า สัญญาเช่าที่จำเลยอ้างเป็นคู่ฉบับต้องปิดแสตมป์ตามบัญชีอัตราอากรแสตมป์ข้อ 23 ในประมวลรัษฎากรเมื่อมิได้ปิดจึงต้องห้ามตามมาตรา 118 แห่งประมวลรัษฎากร มิให้รับฟัง ที่ศาลอุทธรณ์เห็นว่าศาลชั้นต้นรับฟังสัญญาเช่าฉบับที่จำเลยอ้างชอบแล้วนั้น เป็นการฟังข้อเท็จจริงที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายและปัญหาข้อนี้แม้โจทก์จะมิได้โต้แย้งไว้ในศาลชั้นต้น ก็อาจโต้แย้งในอุทธรณ์ฎีกาได้ เพราะเป็นหน้าที่ของศาลจะต้องวินิจฉัยและรับฟังให้เป็นไปตามบทกฎหมาย และคู่ความไม่อาจทราบล่วงหน้าว่าศาลจะวินิจฉัยให้ผิดบทกฎหมายอย่างไรหรือไม่ ศาลฎีกาจึงวินิจฉัยข้อเท็จจริงเสียใหม่ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 243 (3)(ก) ประกอบด้วยมาตรา 247 และฟังว่าสัญญาเช่าฉบับที่โจทก์อ้างมีข้อความกำหนดเวลา 1 ปี จำเลยจะนำสืบแก้ไขเปลี่ยนแปลงมิได้ต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 94 โจทก์จึง ไม่ต้องคืนเงินล่วงหน้า 3,000 บาทให้จำเลย และจำเลยต้องชำระค่าเช่าที่ค้างให้โจทก์

พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้จำเลยชำระค่าเช่าที่ค้างให้โจทก์