คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 265/2509

ข้อบังคับของสมาคมฌาปนกิจมีว่า ผู้สมัครเป็นสมาชิกของสมาคมต้องมีสุขภาพสมบูรณ์โดยมีใบรับรองแพทย์ และต้องไปให้กรรมการของสมาคมพิจารณาด้วยตนเอง และผู้สมัครต้องยื่นหนังสือแสดงความจำนงด้วยตนเอง ปรากฏว่าบุคคลผู้ไปยื่นใบสมัครและรับการตรวจโรคเป็นคนอื่น แต่ใช้ชื่อของอีกคนหนึ่งสมัครดังนี้ จึงถือไม่ได้ว่าผู้ที่มีชื่อตามใบสมัครเป็นสมาชิกของสมาคมฌาปนกิจนั้นโดยชอบ สมาคมไม่มีความผูกพันที่จะจ่ายเงินให้แก่ผู้ที่ถูกระบุชื่อให้เป็นผู้รับเงินฌาปนกิจ

แม้ทนายจำเลยไม่ได้แก้อุทธรณ์ แต่ได้ยื่นคำร้องและได้แถลงต่อศาลอันเป็นการปฏิบัติในการว่าคดี ศาลคิดค่าทนายให้ได้

โจทก์ฟ้องว่า นางหมาเล็กหรือเล็ก ส่องแว่น เป็นสมาชิกของสมาคมจำเลยได้ระบุไว้ให้โจทก์เป็นผู้จัดการศพ สมาคมจำเลยได้รับนางหมาเล็กไว้เป็นสมาชิกโดยมีสิทธิได้รับเงินสงเคราะห์ฌาปนกิจเมื่อถึงแก่กรรมแล้วตามข้อบังคับของสมาคมจำเลย นางหมาเล็กถึงแก่กรรม บิดาโจทก์ไปขอรับเงินฌาปนกิจ แต่สมาคมไม่จ่ายให้ จึงขอให้ศาลบังคับ

จำเลยให้การว่า นางหมาเล็กไม่มีสุขภาพสมบูรณ์ และไม่ได้รับการตรวจจากแพทย์ของสมาคมจำเลยหรือมีใบตรวจแพทย์ที่ถูกต้อง และไม่ได้ยื่นใบสมัครหรือแสดงความจำนงด้วยตนเอง โดยมีคนอื่นมาแสดงตนให้นายแพทย์ตรวจสุขภาพและรับเข้าเป็นสมาชิก ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษาว่า นางหมาเล็กมิได้ไปยื่นใบสมัครและรับการตรวจโรคด้วยตนเอง การสมัครรายนี้ไม่ใช่การสมัครของนางหมาเล็ก สมาคมมีสิทธิระงับการจ่ายเงินแก่ผู้จัดการศพได้ให้ยกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ผู้ยื่นใบสมัครเป็นสมาชิกสมาคมจำเลยไม่ใช่ตัวนางหมาเล็ก สมาคมจำเลยออกบัตรสมาชิกให้ไปโดยสำคัญผิด เป็นการผิดข้อบังคับของสมาคมซึ่งกำหนดว่า ผู้สมัครต้องมีสุขภาพสมบูรณ์โดยมีใบรับรองแพทย์และต้องไปให้กรรมการของสมาคมพิจารณาด้วยตนเองและผู้สมัครต้องยื่นหนังสือแสดงความจำนงด้วยตนเอง โดยเหตุนี้ จึงถือไม่ได้ว่านางหมาเล็กเป็นสมาชิกของสมาคมจำเลยโดยชอบ สมาคมจำเลยไม่มีความผูกพันที่จะจ่ายเงินให้โจทก์ในเรื่องค่าทนาย แม้ทนายจำเลยจะไม่ได้แก้อุทธรณ์ แต่ได้ยื่นคำร้องและได้แถลงต่อศาลอันเป็นการปฏิบัติในการว่าคดี ศาลคิดค่าทนายให้ได้

พิพากษายืน ยกฎีกาโจทก์