คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 265/2509

ข้อบังคับของสมาคมฌาปนกิจมีว่า ผู้สมัครเป็นสมาชิกของสมาคมต้องมีสุขภาพสมบูรณ์โดยมีใบรับรองแพทย์ และต้องไปให้กรรมการของสมาคมพิจารณาด้วยตนเอง และผู้สมัครต้องยื่นหนังสือแสดงความจำนงด้วยตนเอง ปรากฏว่า บุคคลผู้ไปยื่นใบสมัครและรับการตรวจโรคเป็นคนอื่นแต่ใช้ชื่อของอีกคนหนึ่งสมัคร ดังนี้จึงถือไม่ได้ว่า ผู้ที่มีชื่อตามใบสมัครเป็นสมาชิกของสมาคมฌาปนกิจนั้นโดยชอบ สมาคมไม่มีความผูกพันที่จะจ่ายเงินให้แก่ผู้ที่ถูกระบุชื่อให้เป็นผู้รับเงินฌาปนกิจ

แม้ทนายจำเลยไม่ได้แก้อุทธรณ์ แต่ได้ยื่นคำร้องและได้แถลงต่อศาลอันเป็นการปฏิบัติในการว่าคดี ศาลคิดค่าทนายให้ได้.

โจทก์ฟ้องว่า นางหมาเล็กหรือเล็ก ส่องแว่น เป็นสมาชิกของสมาคมจำเลย ได้ระบุไว้ให้โจทก์เป็นผู้จัดการศพ สมาคมจำเลยได้รับนางหมาเล็กไว้เป็นสมาชิกโดยมีสิทธิได้รับเงินสงเคราะห์ฌาปนกิจเมื่อถึงแก่กรรมแล้วตามข้อบังคับของสมาคมจำเลย นางหมาเล็กถึงแก่กรรมบิดาโจทก์ไปขอรับเงินฌาปนกิจแต่สมาคมไม่จ่ายให้ จึงขอให้ศาลบังคับ

จำเลยให้การว่านางหมาเล็กไม่มีสุขภาพสมบูรณ์และไม่ได้รับการตรวจจากแพทย์ของสมาคมจำเลยหรือมีใบตรวจแพทย์ที่ถูกต้อง และไม่ได้ยื่นใบสมัครหรือแสดงความจำนงด้วยตนเอง โดยมีคนอื่นมาแสดงตนให้นายแพทย์ตรวจสุขภาพและรับเข้าเป็นสมาชิก ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษาว่า นางหมาเล็กมิได้ไปยื่นใบสมัครและรับการตรวจโรคด้วยตนเอง การสมัครรายนี้ไม่ใช่การสมัครของนางหมาเล็ก สมาคมมีสิทธิระงับการจ่ายเงินแก่ผู้จัดการศพได้ ให้ยกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ผู้ยื่นใบสมัครเป็นสมาชิกสมาคมจำเลยไม่ใช่ตัวนางหมาเล็ก สมาคมจำเลยออกบัตรสมาชิกให้ไปโดยสำคัญผิด เป็นการผิดข้อบังคับของสมาคมซึ่งกำหนดว่า ผู้สมัครต้องมีสุขภาพสมบูรณ์ โดยมีใบรับรองแพทย์และต้องไปให้กรรมการของสมาคมพิจารณาด้วยตนเอง และผู้สมัครต้องยื่นหนังสือแสดงความจำนงด้วยตนเอง โดยเหตุนี้ จึงถือไม่ได้ว่านางหมาเล็กเป็นสมาชิกของสมาคมจำเลยโดยชอบ สมาคมจำเลยไม่มีความผูกพันที่จะจ่ายเงินให้โจทก์ ในเรื่องค่าทนายแม้ทนายจำเลยจะไม่ได้แก้อุทธรณ์ แต่ได้ยื่นคำร้องและได้แถลงต่อศาลอันเป็นการปฏิบัติในการว่าคดีศาลคิดค่าทนายให้ได้

พิพากษายืน ยกฎีกาโจทก์.