คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2676/2529

โจทก์ของจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินตามคำพิพากษาตามยอมที่ถึงที่สุดแล้ว เจ้าพนักงานที่ดินแจ้งแก่โจทก์ว่าโอนที่ดินให้ไม่ได้ เพราะจำเลยจำนองที่ดินดังกล่าวไว้แก่ธนาคารและธนาคารไม่ยอมส่งโฉนดคู่ฉบับมาให้ ดังนี้ เจ้าพนักานที่ดินเป็นบุคคลภายนอกและกรณีไม่ต้องด้วยข้อยกเว้นที่ให้คำพิพากษามีผลผูกพันบุคคลภายนอกได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 145 ศาลจึงไม่อาจสั่งบังคับให้เจ้าพนักงานที่ดินจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินดังกล่าวให้แก่โจทก์ตามที่โจทก์ประสงค์ได้.

คดีสืบเนื่องจากโจทก์จำเลยทำสัญญาประนีประนอมยอมความกัน โดยจำเลยยอมโอนที่ดินมีโฉนด ๑ แปลง พร้อมสิ่งปลูกสร้างให้โจทก์ โจทก์ได้ไปดำเนินการขอโอนที่ดินที่สำนักงานที่ดินกรุงเทพมหานคร สาขาบางกะปิ แล้ว ได้รับแจ้งว่าโอนที่ดินให้โจทก์ไม่ได้เพราะจำเลยจำนองไว้กับธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด ธนาคารดังกล่าวไม่ยอมส่งโฉนดที่ดินมาให้ ขอให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานที่ดินกรุงเทพมหานคร สาขาบางกะปิ โดยที่ดินโฉนดเลขที่ ๘๖๖๙๒ ให้โจทก์โดยไม่ต้องมีโฉนดคู่ฉบับมาแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดิน

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า ตามประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา ๗๒ ในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมคู่กรณีต้องนำหนังสือแสดงสิทธิมาจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ดังนั้นเมื่อธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด รับจำนองที่ดินพิพาท และยึดถือโฉนดที่ดินไว้ เจ้าพนักงานที่ดินจึงไม่อาจดำเนินการให้ได้ ให้โจทก์ไปติดต่อตกลงกับธนาคารดังกล่าวเอง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ศาลไม่มีอำนาจสั่งบังคับเจ้าพนักงานที่ดินซึ่งเป็นบุคคลภายนอกได้ พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า เจ้าพนักงานที่ดินเป็นบุคคลภายนอกและกรณีไม่ต้องด้วยข้อยกเว้นที่ให้คำพิพากษาของศาลมีผลผูกพันบุคคลภายนอกตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๔๕ ศาลจึงไม่อาจสั่งบังคับเจ้าพนักงานที่ดินให้กระทำการตามที่โจทก์ประสงค์ได้ หากโจทก์เห็นว่าการที่เจ้าพนักงานที่ดินไม่กระทำการดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมายและเป็นการโต้แย้งสิทธิของโจทก์ ก็ชอบที่โจทก์จะดำเนินการว่ากล่าวกับเจ้าพนักงานที่ดินตามกฎหมายต่อไป