คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 289/2473

สัญญาจำนอง วิธีพิจารณาความแพ่งจำเลยจะร้องขอไถ่การจำนองเมื่อพ้นกำหนดตามคำตัดสินแล้วร้องไม่ขึ้น

คดีนี้ศาลตัดสินให้จำเลยไถ่ที่ดินซึ่งจำนองโจทก์ไว้ ภายใน ๑ เดือน ถ้าไม่ไถ่ให้ที่หลุดเปนสิทธิแก่โจทก์ตามประมวลแพ่ง ม.๗๒๙ และศาลได้ออกหมายบังคับในวันนั้นเมื่อพ้นกำหนดแล้วจำเลยก็ไม่ไถ่ ศาลจึงสั่งให้เจ้าพนักงานโอนทีเปนสิทธิแก่โจทก์ ต่อมจำเลยยื่นคำร้องของไถ่ที่ดิน อ้างว่าโจทก์ไม่ควรได้ที่เปนสิทธิตาม ม.๗๒๙ อนุมาตรา ๑

ศาลเดิมและศาลอุทธรณ์สั่งว่า จำเลยไม่ไถ่ภายในกำหนด ศาลจึงบังคับไปตามคำพิพากษา และเรื่องนี้ทำกันก่อนประมวลแพ่ง จะขอไถ่อีกไม่ได้ ให้ยกคำร้อง

จำเลยฎีกาข้อกฎหมายว่า ลักษณจำนองทำกันก่อนใช้ประมวลแพ่งก็ดี แต่คดีฟ้องกันเมื่อใช้ประมวลแพ่งแล้ว ควรใช้ประมวลแพ่งบังคับคดีได้

ศาลฎีกาตัดสินยื่นตามศาลล่าง และว่าจำเลยจะรื้อพื้นว่าศาลทำไม่มถูกตามประมวลแพ่งเมื่อคดีเสร็จเด็ดขาดแล้วนั้น ร้องไม่ขึ้น เว้นแต่ศาลจะบังคับผิดจากคำพิพากษา