คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 296/2482

ขายฝากที่ดินกันโดยได้จดทะเบียนการขายฝากไว้ที่อำเภอ เมื่อผู้ขายฝากจัดการไถ่ถอนแล้ว แต่ยังมิได้จดทะเบียนการไถ่ถอนนี้อยู่ตราบใด กรรมสิทธิในที่ดินนั้นยังหาตกไปยังผู้ขายฝากไม่ แต่ผู้ขายฝากมีสิทธิที่จะเรียกร้องให้ผู้ซื้อฝากแก้ทะเบียนโอนกรรมสิทธิที่ดินกลับมาเป็นของตนได้ และการครอบครองที่ดินของผู้ขายฝากเช่นนี้เป็นการครอบครองที่ชอบด้วยกฎหมาย ผู้ซื้อฝากจะฟ้องขับไล่มิได้

จำเลยได้ขายฝากที่ดินสวนมะพร้าวไว้แก่โจทก์กำหนดไถ่คืนภายใน ๒ ปี สัญญาทำกันที่อำเภอ ต่อมาจำเลยได้จัดการไถ่ที่รายพิพาทคืนจากโจทก์ ๆ ได้คืนต้นสัญญาซื้อขายที่ดินและสัญญาขายฝากให้จำเลย แต่จำเลยมอบหนังสือสัญญาขายฝากให้โจทก์เพื่อไปจดทะเบียนการไถ่ถอน แต่โจทก์หาได้ไปจัดการแก้ทะเบียนการไถ่ถอนไม่บัดนี้โจทก์กลับมาฟ้องขอให้ขับไล่จำเลย

ศาลฎีกาตัดสินว่าการที่ศาลอุทธรณ์ชี้ขาดในข้อกฎหมายว่าเมื่อยังมิได้มีการแก้ทะเบียนการไถ่ถอน กรรมสิทธิในที่พิพาทก็ยังหาตกไปเป็นของจำเลยไม่+ แต่การไถ่ถอนการขายฝากโดยยังมิได้มีการแก่ทะเบียนนั้นย่อมมีผลบังคับในระหว่างคู่กรณีคือโจทก์จำเลยเพราะการชำระเงินไถ่ถอนไม่มีกฎหมายบังคับว่าต้องทำตามแบบหรือหลักฐานเป็นหนังสืออย่างใด แม้เวลานี้กรรมสิทธิในที่ดินรายพิพาทยังเป็นของโจทก์อยู่ แต่เมื่อจำเลยชำระเงินค่าไถ่ถอนแล้ว จำเลยก็มีสิทธิจะเรียกร้องให้โจทก์แก้ทะเบียนโอนกรรมสิทธิให้กลับมาเป็นของจำเลยได้ การที่จำเลยครอบคอรงที่รายพิพาทอยู่จึงเป็นการครอบครองอันชอบด้วยกฎหมาย ใช้ยันโจทก์ได้ โจทก์ไม่มีสิทธิฟ้องขับไล่จำเลย ศาลชั้นต้นตัดสินชอบแล้ว จึงกลับศาลอุทธรณ์ให้ยกฟ้องโจทก์ตามศาลชั้นต้น