คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 300/2478

ลักษณมฤดกบทที่ 18 จะตัดมิให้บุตร์ได้รับมฤดกต่อเมื่อบิดามารดาได้แต่งงานให้ และได้ให้ทรัพย์ไปมากแล้ว วิธีพิจารณาความแพ่ง ศาลอุทธรณ์ตัดสินยกฟ้องโดยอ้างว่าโจทก์ไม่มีสิทธิรับมฤดกเมื่อศาลฎีกาเห็นว่าโจทก์มีสิทธิรับมฤดก ก็ย้อนสำนวนให้ศาลอุทธรณ์พิจารณาพิพากษาเรื่องแบ่งมฤดกต่อไป

โจทก์ผู้เป็นบุตร์ผู้ตายแบ่งมฤดกจากจำเลยซึ่งเป็นภรรยาผู้ตายฟ้องแลเป็นแม่เลี้ยงโจทก์ ตัวโจทก์ยังมิได้ทำการสมรส

ศาลแพ่งได้เรียกบุตร์ธิดาผู้ตายมาสอบถามว่าจะเอา-ส่วนแบ่งมฤดกหรือไม่ บุตร์ธิดาเหล่านั้นรับว่าเต็มใจรับส่วนแบ่ง ศาลแพ่ง จึงพิพากษาให้แบ่งมฤดกระวาง โจทก์จำเลยแลบุตร์ธิดาของผู้ตาย

ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ถึงแม้โจทก์ยังมิได้สมรส แต่ได้แยกวังไปอยู่เป็นอิสสระต่างหาก และได้รับทรัพย์ไปมากแล้วมีจำนวนมากกว่าจำนวนมฤดก คดีต้องด้วยลักษณมฤดกบทที่ ๑๘ ดังที่จำเลยยกขึ้นตัดฟ้องจึงพิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ลักษณมฤดกบทที่ ๑๘ นั้นหมายความว่า ถ้าบิดามารดาประกอบให้บุตร์หญิงชายมีสามีภรรยา และให้ทรัพย์ไปน้อย มฤดกยังมีมากก็ให้ได้มฤดกกึ่งส่วนของบุตร์คนอื่น ถ้าได้ให้ทรัพย์ไปมากก็ไม่ให้ได้รับส่วนมฤดก แต่คดีนี้ผู้ตายก็ยังมิได้จัดการเสกสมรสให้แก่โจทก์ คดีจึงไม่ต้องด้วยลักษณมฤดกบทที่ ๑๘ จึงพิพากษายกคำพิพากษาศาลอุทธรณ์และย้อนสำนวนให้ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยแลพิพากษาในเรื่องแบ่งมฤดกต่อไป