คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 300/2498

คำสั่งต้องเป็นคำบังคับมิใช่คำแนะนำซึ่งผู้รับจะกระทำหรือไม่ก็แล้วความตกลงใจของผู้นั้น

ผู้ใหญ่บ้านพูดว่า 'นายบัวมันบ้าๆบอๆ ให้จำเลยไปเอามาดีกว่าเป็นเจ้าพนักงานมันจะได้กลัว'เพียงแค่นี้ยังถือไม่ได้ว่าผู้ใหญ่บ้านมีคำสั่งให้จำเลยไปทำการจับกุมนายบัวมาโดยใช้อำนาจบังคับหากแต่เป็นการแนะนำจำเลยว่าจำเลยควรจะไปเอามาดีกว่า เพราะจำเลยเป็นเจ้าพนักงาน(นายตรวจสรรพสามิต) ผู้ใหญ่บ้านกลับมาแอบอ้างอำนาจจำเลยเสียเองเพื่อให้นายบัวกลัว

เมื่อจำเลยขึ้นไปบนบ้านผู้เสียหายและบังคับตบตี นำผู้เสียหายมาเช่นนี้ จำเลยก็ต้องมีความผิดตาม มาตรา 329,และ 270 จะอ้างว่ากระทำไปตามคำสั่งของเจ้าพนักงานให้พ้นผิดไม่ได้

โจทก์ฟ้องว่าจำเลยบังอาจขึ้นไปบนเรือนของนายบัว และใช้กำลังทำร้ายตบศีรษะและเตะหน้าอกนายบัวและใช้ผ้าขาวม้ามัดแขนนำลงจากเรือนเพื่อไปบ้านจำเลย ระหว่างทางยังได้ฉุดกระชากตบและเตะ ขอให้ลงโทษตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 270, 328(1)

จำเลยต่อสู้ว่าผู้เสียหายกล่าววาจาสบประมาท ด่าจำเลยและลอบขว้างปาเคหสถานของจำเลย จำเลยร้องทุกข์ต่อนายเวียนผู้ใหญ่บ้านผู้ใหญ่บ้านใช้ให้จำเลยไปเรียกตัวผู้เสียหายมาว่ากล่าวและสั่งว่า ถ้าไม่ยอมไปหาโดยดี ก็ให้จับตัวส่ง จำเลยจึงทำตามคำสั่ง

ศาลจังหวัดราชบุรีพิพากษาว่าจำเลยผิดตามกฎหมายลักษณะอาญามาตรา 329 วรรคแรก ให้จำคุก 2 เดือนและผิดมาตรา 270 ให้จำคุก 6 เดือนปรับ 100 บาท ให้รอการลงอาญาโทษจำคุกไว้มีกำหนด 5 ปี คงปรับสถานเดียวและศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกาในปัญหาข้อกฎหมายว่า การกระทำของจำเลยเป็นการกระทำตามคำสั่งของเจ้าพนักงาน ซึ่งจำเลยกระทำไปโดยเชื่อว่าชอบด้วยกฎหมาย

ศาลฎีกาฟังว่า การที่นายเวียนผู้ใหญ่บ้านพูดว่า "นายบัว มันบ้า ๆ บอ ๆ ให้จำเลยไปเอามาดีกว่า เป็นเจ้าพนักงานมันจะได้กลัว"ดังนี้จะถือว่าผู้ใหญ่บ้านมีคำสั่งให้จำเลยไปทำการจับคุมนายบัวมาโดยใช้อำนาจบังคับหาได้ไม่ หากแต่เป็นการแนะนำจำเลยว่า จำเลยควรจะไปเอามาดีกว่าเพราะจำเลยเป็นเจ้าพนักงาน(นายตรวจสรรพสามิต) ซึ่ง (นายเวียน ผู้ใหญ่บ้าน) กลับมาแอบอ้างอำนาจจำเลยเสียเองเพื่อให้นายบัวกลัว การจึงเป็นว่าจำเลยจะกระทำหรือไม่ก็แล้วแต่จำเลยผู้ใหญ่บ้านมิได้สั่งบังคับ ถ้าจำเลยไปจัดการได้ตัวนายบัวโดยละม่อมก็ย่อมจะเป็นที่เรียบร้อย ถ้าไปกระทำความผิดก็ย่อมรับผิดเพราะเป็นกิจการที่กระทำตามความคิดเห็นของตน มิใช่เป็นเรื่องกระทำการตามคำสั่งของเจ้าพนักงานที่บังคับให้กระทำ พิพากษายืนให้ยกฎีกาของจำเลย