คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3053/2523

จำเลยได้รับอนุญาตให้ตั้งโรงรับจำนำและได้รับจำนำหัวเข็มขัดทองคำของโจทก์ซึ่งถูกคนร้ายลักไป จำเลยจะถือเอาประโยชน์ตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505 มาตรา 4 ได้ ก็ต้องเป็นการรับจำนำสิ่งของเป็นประกันหนี้เงินกู้เป็นปกติธุระแต่ละรายมีจำนวนเงินไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท แต่ปรากฏว่าจำเลยรับจำนำทรัพย์รายนี้ไว้เป็นเงินถึงสี่หมื่นบาท จำเลยจึงไม่ได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505เป็นเรื่องต้องบังคับตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของหัวเข็มขัดดังกล่าวย่อมมีสิทธิที่จะติดตามเอาคืนได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1336

เมื่อจำเลยรับจำนำทรัพย์ไว้มีจำนวนเงินเกินกว่าหนึ่งหมื่นบาท การรับจำนำนั้นก็ไม่อยู่ในความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำพ.ศ. 2505 ในจำนวนเงินที่รับจำนำไว้ทั้งสี่หมื่นบาท จะแยกเอาแต่จำนวนเงินหนึ่งหมื่นบาท อันเป็นส่วนหนึ่งของการรับจำนำที่ไม่ได้รับความคุ้มครองแล้วว่าได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำพ.ศ. 2505 ย่อมไม่ได้

โจทก์ฟ้องว่า นายพีระ ศีลธร ได้ร่วมกับพวกลักหัวเข็มขัดทองคำของโจทก์ไป จำเลยซึ่งเป็นเจ้าของโรงรับจำนำได้รับจำนำหัวเข็มขัดดังกล่าวไว้และไม่ยอมส่งคืนให้โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของ จึงขอให้บังคับจำเลยคืนหัวเข็มขัดให้โจทก์ ถ้าส่งคืนไม่ได้ให้จำเลยใช้ราคา 55,000 บาทแทน

จำเลยให้การว่า จำเลยได้รับจำนำหัวเข็มขัดดังกล่าวไว้จากนายพีระในราคาสี่หมื่นบาท จำเลยรับจำนำไว้โดยสุจริต ไม่ทราบว่าเป็นทรัพย์ที่ถูกลักมา จำเลยจึงได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505 ไม่จำต้องคืนหัวเข็มขัดให้โจทก์ เว้นแต่โจทก์จะชำระเงินจำนวนที่จำเลยรับจำนำไว้พร้อมดอกเบี้ยให้แก่จำเลยเสียก่อน

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยคืนหัวเข็มขัดให้โจทก์ ถ้าคืนไม่ได้ให้ใช้ราคา 55,000 บาท

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า จำเลยจะถือเอาประโยชน์ตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505 มาตรา 4 ได้ ก็ต้องเป็นการรับจำนำสิ่งของเป็นประกันหนี้เงินกู้เป็นปกติธุระแต่ละรายมีจำนวนเงินไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท แต่ปรากฏว่าจำเลยรับจำนำทรัพย์รายนี้ไว้เป็นเงินถึงสี่หมื่นบาท จำเลยจึงไม่ได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505เป็นเรื่องต้องบังคับตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เมื่อเป็นเช่นนี้ โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในหัวเข็มขัดทองคำรายนี้และเป็นผู้กระทำการโดยสุจริตก็มีสิทธิที่จะติดตามเอาหัวเข็มขัดทองคำของตนคืนได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1336 และที่จำเลยฎีกาว่า จำเลยได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505 ในวงเงินที่ไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท โจทก์ต้องคืนเงินหนึ่งหมื่นบาทพร้อมดอกเบี้ยตามกฎหมายให้จำเลยนั้น ศาลฎีกาเห็นว่าเมื่อจำเลยรับจำนำทรัพย์ไว้มีจำนวนเงินเกินกว่าหนึ่งหมื่นบาทแล้ว การรับจำนำนั้นก็ไม่อยู่ในความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505 ในจำนวนเงินที่รับจำนำไว้ทั้งสี่หมื่นบาท จะแยกเอาแต่จำนวนเกินหนึ่งหมื่นบาท อันเป็นส่วนหนึ่งของการรับจำนำที่ไม่ได้รับความคุ้มครองแล้วว่าได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505 ย่อมไม่ได้

พิพากษายืน