คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3470/2526

ศาลชั้นต้นสั่งยกคำร้องขออุทธรณ์อย่างคนอนาถาของจำเลยที่ 1กับอนุญาตให้จำเลยที่ 3 ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมบางส่วน และกำหนดเวลาให้จำเลยทั้งสองเสียค่าธรรมเนียม จำเลยทั้งสองไม่ชำระ แต่ยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์สั่งยกคำร้องและกำหนดเวลาให้จำเลยทั้งสองเสียค่าธรรมเนียมตามคำสั่งของศาลชั้นต้น คำสั่งของศาลอุทธรณ์ดังกล่าวเป็นการกำหนดเวลาโดยอาศัยอำนาจศาลที่มีอยู่ทั่วไป ในการที่จะดำเนินกระบวนพิจารณาใดที่ไม่มีกฎหมายบัญญัติไว้โดยเฉพาะหรือห้ามไว้ไปในทางที่เห็นว่ายุติธรรมและสมควร แต่การที่จำเลยทั้งสอง ยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมตามคำสั่งของ ศาลอุทธรณ์ดังกล่าวอีก ย่อมต้องตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 23 ซึ่งศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์มีคำสั่งคำร้องโดยอาศัยบทบัญญัติดังกล่าวหาใช่อาศัยอำนาจที่มีอยู่ทั่วไปไม่

จำเลยทั้งสองขอขยายเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมตามที่ศาลอุทธรณ์กำหนด โดยจำเลยอ้างว่าในช่วงระยะเวลาที่ต้องวางเงินตามคำสั่งศาลอุทธรณ์เป็นเทศกาลตรุษจีนตามประเพณีการค้าจะต้องคิดบัญชีหนี้สิน ประกอบกับจำเลยที่1 ล้มป่วยด้วยโรคหอบประจำตัวไม่ได้ประกอบอาชีพ ทำให้การค้าทรุดโทรมไม่สามารถหาเงินมาได้ทันในกำหนด ส่วนจำเลยที่ 3 อ้างว่า จำเลยที่ 3 เงินเดือนน้อยจะหยิบยืมจากผู้อื่นในระยะตรุษจีนเป็นการยากต้องรอให้พ้นระยะตรุษจีน ข้ออ้างดังกล่าวถือไม่ได้ว่าเป็นพฤติการณ์พิเศษตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 23 ที่จะให้ศาลสั่งขยายระยะเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมได้

คดีนี้สืบเนื่องมาจากโจทก์ฟ้องว่าจำเลยทั้งสามทำสัญญาจะซื้อขายที่ดินให้โจทก์ทั้งสอง จำเลยรับเงินมัดจำไว้บางส่วนแล้ว ส่วนที่เหลือจะชำระในวันโอนกรรมสิทธิ์ถึงวันนัดจำเลยไม่ยอมโอนกรรมสิทธิ์ ขอให้บังคับจำเลยทั้งสามโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินและรับเงินค่าที่ดินส่วนที่เหลือ ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยทั้งสามโอนกรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ทั้งสองและรับเงินค่าที่ดินที่เหลือ จำเลยทั้งสามยื่นอุทธรณ์และยื่นคำร้องขออุทธรณ์อย่างคนอนาถา ศาลชั้นต้นไต่สวนคำร้องแล้วมีคำสั่งยกคำขอของจำเลยที่ 1 อนุญาตให้จำเลยที่ 2 อุทธรณ์อย่างคนอนาถา ให้จำเลยที่ 3 เสียค่าธรรมเนียม 10,000 บาท ให้จำเลยที่ 1 ที่ 3 เสียค่าธรรมเนียมดังกล่าวภายใน 15 วัน ให้รับอุทธรณ์ของจำเลยที่ 2 จำเลยที่ 1 ที่ 3 ยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่ง ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งยกคำร้องอุทธรณ์คำสั่งและกำหนดเวลาให้จำเลยทั้งสองเสียค่าธรรมเนียมตามคำสั่งของศาลชั้นต้นจำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอขยายเวลาวางเงินค่าธรรมเนียม

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่าไม่มีพฤติการณ์พิเศษที่จำเลยจะขอขยายเวลาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 23 ให้ยกคำร้อง

จำเลยที่ 1 ที่ 3 อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยที่ 1 และที่ 3 ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ศาลชั้นต้นมีคำสั่งยกคำร้องขออุทธรณ์อย่างคนอนาถาของจำเลยที่ 1 กับอนุญาตให้จำเลยที่ 3 ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมบางส่วน และกำหนดเวลาให้จำเลยทั้งสองเสียค่าธรรมเนียมจำเลยทั้งสองไม่ชำระแต่ยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งยกคำร้องและกำหนดเวลาให้จำเลยทั้งสองเสียค่าธรรมเนียมตามคำสั่งของศาลชั้นต้น คำสั่งของศาลอุทธรณ์ดังกล่าวเป็นการกำหนดเวลาโดยอาศัยอำนาจศาลที่มีอยู่โดยทั่วไปในการที่จะดำเนินกระบวนพิจารณาใดที่ไม่มีกฎหมายบัญญัติไว้โดยเฉพาะหรือห้ามไว้ไปในทางที่เห็นว่ายุติธรรมและสมควร แต่การที่จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมตามคำสั่งของศาลอุทธรณ์ดังกล่าวอีก มีบทบัญญัติมาตรา 23 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง บัญญัติไว้โดยเฉพาะแล้ว การที่ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์จะมีคำสั่งคำร้องจึงต้องอาศัยบทบัญญัติดังกล่าว หาใช่อาศัยอำนาจที่มีอยู่ทั่วไปไม่

จำเลยที่ 1 ที่ 3 ยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมโดยจำเลยที่ 1 อ้างว่า ในช่วงระยะเวลาที่ต้องวางเงินตามคำสั่งศาลอุทธรณ์เป็นเทศกาลตรุษจีน ตามประเพณีการค้าจะต้องคิดบัญชีหนี้สิน ประกอบกับจำเลยที่ 1 ล้มป่วยด้วยโรคหอบประจำตัวไม่ได้ประกอบอาชีพ ทำให้การค้าทรุดโทรมลง ไม่สามารถหาเงินที่จะต้องวางศาลแทนโจทก์และวางในชั้นอุทธรณ์ทันกำหนด ส่วนจำเลยที่ 3 อ้างว่าเงินที่จะต้องวางแทนโจทก์และวางในชั้นอุทธรณ์เป็นจำนวนมาก จำเลยที่ 3 มีเงินเดือนน้อยจะหยิบยืมจากผู้อื่นในระยะตรุษจีนยาก ต้องรอให้พ้นระยะตรุษจีน ถือไม่ได้ว่าเป็นพฤติการณ์พิเศษตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 23 ที่จะให้ศาลสั่งขยายระยะเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมให้จำเลยทั้งสองได้

พิพากษายืน