คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3485/2526

จำเลยทำสัญญาให้โจทก์เป็นผู้ซื้อหรือขายหลักทรัพย์แทนจำเลย โจทก์มิได้เป็นผู้ซื้อหลักทรัพย์ด้วยตนเอง แต่ได้ติดต่อผ่านบริษัทหลักทรัพย์ที่เป็นสมาชิกของตลาดหลักทรัพย์ให้ซื้อหรือขายหลักทรัพย์แทน ซึ่งบริษัทสมาชิกจะทำการเป็นนายหน้าของบุคคลใด ๆ หรือเป็นตัวแทนของบริษัทหลักทรัพย์ที่มิได้เป็นสมาชิกได้ตามพระราชบัญญัติตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย พ.ศ. 2517 มาตรา 20 วรรคสอง และไม่มีกฎหมายใดห้ามบริษัทหลักทรัพย์ที่มิได้เป็นสมาชิกรับเป็นนายหน้าของบุคคลใด ๆ ในการซื้อหรือขายหลักทรัพย์ การเป็นนายหน้าซื้อขายหลักทรัพย์ของโจทก์จึงเป็นการประกอบกิจการที่กระทำได้โดยชอบ สัญญาระหว่างโจทก์กับจำเลยดังกล่าวมีผลผูกพันใช้บังคับได้ เมื่อโจทก์ได้จัดซื้อหลักทรัพย์ให้จำเลยตามคำสั่งของจำเลยโดยออกเงินทดรองให้ผู้ขายไปแล้ว จำเลยก็ต้องรับผิดชดใช้ให้โจทก์ตามสัญญา

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยทำสัญญาให้โจทก์เป็นตัวแทนสั่งซื้อหรือขายหลักทรัพย์ซึ่งซื้อขายกันในตลาดหลักทรัพย์ โจทก์ได้ซื้อหุ้นให้จำเลยตามคำสั่งของจำเลยโดยสั่งซื้อจากบริษัทนายหน้าค้าหลักทรัพย์ที่เป็นสมาชิกของตลาดหลักทรัพย์โดยโจทก์ทดรองจ่ายเงินแทนจำเลยโจทก์บอกกล่าวให้จำเลยชำระหนี้ที่ยังค้างชำระแก่โจทก์ แต่จำเลยไม่ชำระ จึงขอให้พิพากษาบังคับ

จำเลยให้การว่า บริษัทโจทก์ไม่ได้รับอนุญาตให้ประกอบธุรกิจหลักทรัพย์และมิได้เป็นสมาชิกตลาดหลักทรัพย์ จำเลยไม่ได้มอบอำนาจให้โจทก์มีอำนาจตั้งตัวแทนช่วงได้ การกระทำของโจทก์จึงไม่ผูกพันจำเลย สัญญาเป็นโมฆะ ไม่มีมูลหนี้ที่โจทก์มีสิทธิเรียกให้จำเลยรับผิดได้

ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า จำเลยตั้งโจทก์เป็นตัวแทนในการซื้อหุ้นโดยโจทก์ไม่ได้เป็นสมาชิกตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย จำเลยยินยอมโดยปริยายให้โจทก์ตั้งตัวแทนช่วงได้ โจทก์ซื้อหุ้นให้ตรงตามความประสงค์ของจำเลยแล้ว จำเลยต้องรับผิด พิพากษาให้จำเลยชำระเงินแก่โจทก์

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า การซื้อขายหลักทรัพย์คือหุ้นของบริษัทเฟิสท์ทรัสต์ จำกัดและของบรรษัทเงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย จำกัด ที่พิพาทกันในคดีนี้ โจทก์มิได้เป็นผู้ซื้อหลักทรัพย์ดังกล่าวด้วยตนเอง แต่ได้ติดต่อผ่านบริษัทหลักทรัพย์ที่เป็นสมาชิกของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยให้ดำเนินการซื้อและขายหลักทรัพย์แทนตามคำสั่งของลูกค้าซึ่งสมาชิกจะทำการเป็นนายหน้าของบุคคลใด ๆ หรือเป็นตัวแทนของบริษัทหลักทรัพย์ที่มิได้เป็นสมาชิกได้ตามพระราชบัญญัติตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๑๗มาตรา ๒๐ วรรคสอง ทั้งไม่มีบทกฎหมายใดห้ามบริษัทหลักทรัพย์ที่มิได้เป็นสมาชิกตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยรับเป็นนายหน้าของบุคคลใด ๆ ในการซื้อหรือขายหลักทรัพย์ ฉะนั้นการเป็นนายหน้าซื้อขายหลักทรัพย์ของโจทก์ จึงเป็นการประกอบกิจการที่กระทำได้โดยชอบ สัญญาระหว่างโจทก์กับจำเลยดังกล่าวมีผลผูกพันใช้บังคับได้ โจทก์จึงมีสิทธิกล่าวอ้างสัญญานั้นบังคับเรียกหนี้สินจากจำเลยได้ เมื่อได้ความว่าโจทก์ได้จัดซื้อหุ้นให้จำเลยตามคำสั่งของจำเลยโดยออกเงินทดรองค่าหุ้นให้ผู้ขายไปแล้ว จำเลยก็ต้องรับผิดชดใช้ให้โจทก์ตามสัญญา

พิพากษายืน