คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 372/2509

สามีโดยมิชอบด้วยกฎหมายทำพินัยกรรมยกทรัพย์ทั้งหมดให้ภริยา ต่อมาสามีภริยานั้นได้ทำหนังสือแบ่งทรัพย์กันโดยสามีได้ทรัพย์ไปบางส่วนหนังสือแบ่งทรัพย์นั้นย่อมไม่เพิกถอนพินัยกรรม เพราะพินัยกรรมจะเพิกถอนไปได้ ก็ต้องกระทำด้วยพินัยกรรมฉบับหลัง หรือทำลาย หรือขีดฆ่าพินัยกรรมนั้นด้วยความตั้งใจ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1694,1695 ถ้าทรัพย์สินอันเป็นวัตถุแห่งพินัยกรรมอย่างใดได้โอนไปโดยสมบูรณ์ด้วยความตั้งใจ ข้อกำหนดพินัยกรรมอันเกี่ยวกับทรัพย์สินนั้นเป็นอันเพิกถอนไปเฉพาะอย่างตามมาตรา 1696 แต่พินัยกรรมยังใช้ได้อยู่ เมื่อทรัพย์ที่แบ่งกลับมาเป็นของสามีตามสัญญาแบ่งทรัพย์ ก็ย่อมตกได้แก่ภริยาตามพินัยกรรมที่ยังมีผลสมบูรณ์อยู่นั่นเอง

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นพี่ชายนายลาน จำเลยเป็นภริยานายลานโดยมิได้จดทะเบียนสมรส ระหว่างอยู่กินด้วยกัน นายลานทำพินัยกรรมยกทรัพย์ทั้งหมดให้จำเลย ต่อมานายลานเลิกร้างกับจำเลยและได้ทำหนังสือแบ่งทรัพย์กัน โดยนายลานได้ทรัพย์พิพาท จำเลยได้ทรัพย์อื่น จึงมีผลเท่ากับนายลานได้เพิกถอนพินัยกรรมแล้ว หลังจากนั้นนายลานตาย จำเลยขอรับมรดกที่พิพาทและบุกรุกทำนาพิพาท จึงขอให้ศาลพิพากษาว่าทรัพย์พิพาทเป็นของโจทก์กับทายาทอื่น

จำเลยให้การว่าไม่เคยทำหนังสือแบ่งทรัพย์ดังที่โจทก์ฟ้อง ทรัพย์พิพาทตกเป็นของจำเลยโดยผลแห่งพินัยกรรม หนังสือแบ่งทรัพย์ตามฟ้องไม่ลบล้างพินัยกรรม

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๖๙๔,๑๖๙๕ การเพิกถอนพินัยกรรมฉบับก่อนทั้งหมดหรือบางส่วนต้องกระทำด้วยพินัยกรรมฉบับหลัง หรือทำลายหรือขีดฆ่าพินัยกรรมนั้นโดยความตั้งใจ ถ้าทรัพย์สินอันเป็นวัตถุแห่งพินัยกรรมได้โอนไปโดยสมบูรณ์ด้วยความตั้งใจ ข้อกำหนดพินัยกรรมอันเกี่ยวกับทรัพย์สินนั้นเป็นอันเพิกถอนไปเฉพาะบางอย่างเท่านั้น ตามมาตรา ๑๖๙๖ ส่วนพินัยกรรมยังใช้ได้อยู่ หาได้สิ้นผลลงทั้งฉบับไม่ เมื่อทรัพย์พิพาทโอนกลับมาเป็นของนายลานตามสัญญาแบ่งทรัพย์ แต่พินัยกรรมที่นายลานทำไว้ว่ายกทรัพย์ทั้งหมดให้จำเลยยังมีผลสมบูรณ์อยู่ ทรัพย์อันใดที่เป็นของนายลาน แม้ที่ได้มาใหม่ก็ย่อมตกได้แก่จำเลยตามพินัยกรรมอยู่นั่นเอง เมื่อนายลานตาย โจทก์จึงไม่มีสิทธิฟ้องเรียกทรัพย์พิพาทจากจำเลย

พิพากษายืน.