คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 373/2494

เช่าสิ่งปลูกสร้างใช้เป็นที่อยู่อาศัย แม้จะมีการประกอบธุระกิจหรือการค้าบ้างก็ต้องนับว่าเป็นเคหะ แต่ถ้าใช้ประกอบธุระกิจหรือการค้า แม้จะมีการอยู่อาศัยด้วย ก็ยังไม่ถือว่าเป็นเคหะตามความหมายแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ

เช่าตึกแถวถนนสำราญชัยอำเภอสัมพันธวงศ์ จังหวัดพระนครมา 18-19 ปี แล้วโดยใช้ตึกแถวนี้เป็นที่อยู่อาศัยและทำการเป็นแพทย์ผดุงครรภ์มีป้ายติดหน้าบ้าน เมื่อมีคนไข้ก็ไปทำการคลอดนอกสถานที่ชั้นบนใช้เป็นที่หลับนอน ชั้นล่างใช้รับแขกและนั่งเล่น มีตู้บรรจุขวดยาที่เปิดใช้แล้ว ดังนี้ ถือว่าไม่ถึงขนาดที่จะเรียกว่า เช่าเพื่อใช้เป็นที่ประกอบธุระกิจหรือการค้า การเช่าจึงยังตกอยู่ภายใต้ พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯ

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยได้เช่าตึกแถวเลขที่ ๑๖/๒๔๘๔ ถนนสำราญชัย อำเภอสัมพันธวงศ์ จังหวัดพระนคร ของโจทก์ทำการค้า เมื่อสิ้นอายุสัญญาแล้ว โจทก์ได้เลิกสัญญาให้จำเลยส่งสถานที่คืน จำเลยเพิกเฉย จึงขอให้ศาลขับไล่ และให้จำเลยใช้ค่าเสียหาย

จำเลยต่อสู้ว่า ใช้ตึกเช่าเป็นที่อยู่อาศัยไม่ได้เช่าเพื่อการค้า

ศาลแพ่งเห็นว่า จำเลยเช่าตึกนี้มา ๑๘-๑๙ ปีแล้ว โดยใช้ตึกแถวนี้เป็นที่อยู่อาศัยและทำการเป็นแพทย์ผดุงครรภ์ มีป้ายติดหน้าบ้านเมื่อมีคนไข้ก็ไปทำการคลอดนอกสถานที่ ชั้นบนใช้เป็นที่หลับนอน ชั้นล่างใช้รับแขกและนั่งเล่น มีตู้บรรจุขวดยาที่เปิดใช้แล้ว เห็นว่าจำเลยได้รับความคุ้มครองตาม พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯลฯ ให้ยกฟ้องโจทก์

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์ฟังว่า จำเลยใช้สถานที่เป็นที่อยู่อาศัย มิใช่อยู่เพื่อประกอบธุระกิจ หรือการค้า เมื่อความประสงค์ของคู่สัญญามีเจตนาเพื่อยู่อาศัยเท่านั้นแล้ว เหตุผลแวดล้อมอื่น ๆ เช่น ทำเลไม่เป็นข้อต้องคำนึงถึง พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ได้เคยพิพากษาเป็นบรรทัดฐานมาหลายคดีแล้วว่า ถ้าใช้เป็นที่อยู่อาศัย แม้จะมีการประกอบธุรกิจหรือการค้าด้วยบ้าง ก็ต้องนับว่าเป็นเคหะ แต่ถ้าใช้ประกอบธุระกิจหรือการค้า แม้จะมีการอยู่อาศัยด้วย ก็ยังไม่ถือว่าเป็นเคหะตามความหมายแห่ง พ.ร.บ.นั้น ในคดีนี้ข้อเท็จจริงในท้องสำนวนไม่ได้ความว่าจำเลยประกอบธุระกิจหรือการค้าในสถานที่นี้ ถึงขนาดที่จะเรียกว่าจำเลยเช่าที่นี้ เพื่อใช้เป็นที่ประกอบธุระกิจหรือการค้าการเช่าจึงตกอยู่ภายใต้ พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯลฯ ศาลล่างพิพากษายกฟ้องชอบแล้ว

พิพากษายืน