คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 415/2511

นาพิพาทเป็นที่ดินไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่ดิน เดิมเป็นของโจทก์ ต่อมาจำเลยชนะคดีบิดาโจทก์ได้นำยึดที่พิพาท ในการบังคับคดีและจำเลยซื้อที่พิพาทได้จากการขายทอดตลาด แล้วจำเลยเข้าครอบครองทำประโยชน์ ก่อนโจทก์ฟ้องประมาณ 3 ปี ดังนี้โจทก์ฟ้องเอาคืนการครอบครองที่พิพาทไม่ได้ เพราะเกินกำหนด 1 ปีตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 แม้โจทก์จะเป็นผู้เยาว์และได้ฟ้องคดีนี้ภายใน 1 ปี นับแต่โจทก์บรรลุนิติภาวะก็ตาม แต่เมื่อโจทก์มีผู้แทนโดยชอบธรรมอยู่ตลอดเวลา จึงยกประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 183 เป็นประโยชน์แก่โจทก์ไม่ได้

จำเลยให้การต่อสู้ว่า จำเลยซื้อนาที่พิพาทแล้วเข้าครอบครองทำนามา 3 ปี โจทก์ไม่เคยเกี่ยวข้องเพราะละทิ้งสละสิทธิครอบครองเกิน 1 ปี คดีโจทก์ขาดอายุความข้อต่อสู้เช่นนี้เป็นข้อต่อสู้เรื่องกำหนดเวลาฟ้องเรียกคืนการครอบครองโดยตรง

โจทก์ฟ้องว่า ระหว่างที่โจทก์ยังเป็นผู้เยาว์ โจทก์เป็นเจ้าของที่แปลงพิพาทได้ให้นายหลุนบิดาดูแลแทน นายหลุนแพ้คดี จำเลยได้ยึดที่พิพาทไปขายทอดตลาดชำระหนี้ โดยรู้ว่าเป็นที่ของโจทก์ จึงขอให้ศาลยกเลิกคำสั่งที่ให้ขายทอดตลาดถอนชื่อจำเลยใส่ชื่อโจทก์แทน

จำเลยต่อสู้ว่า ที่พิพาทเป็นของนายหลุน จำเลยได้ซื้อและครอบครองทำประโยชน์มา ๓ ปีแล้ว คดีโจทก์ขาดอายุความ

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามที่จำเลยต่อสู้ว่าจำเลยซื้อนาแล้วเข้าครอบครองทำนามา ๓ ปี โจทก์ไม่เคยเกี่ยวข้องเพราะละทิ้งสละสิทธิครอบครองเกิน ๑ ปี คดีโจทก์ขาดอายุความข้อต่อสู้เช่นนี้เป็นข้อต่อสู้ในเรื่องกำหนดเวลาฟ้องเรียกคืนการครอบครองโดยตรง ที่โจทก์ฎีกาว่าจำเลยมิได้ยกข้อต่อสู้เรื่องาอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๗๕ จึงตกไป ที่โจทก์ฎีกาว่า โจทก์ฟ้องคดีภายใน ๑ ปี นับแต่โจทก์บรรลุนิติภาวะ คดีจึงไม่ขาดอายุความนั้นฟังไม่ขึ้นเพราะเมื่อคดีขาดอายุความแล้วโจทก์ย่อมไม่มีสิทธิฟ้องคดีอยู่เองโจทก์มีผู้แทนโดยชอบธรรมอยู่ตลอดเวลา โจทก์จึงอ้างอัตรา ๑๘๓ เป็นประโยชน์แก่โจทก์ไม่ได้ ไม่มีกฎหมายอื่นใดคุ้มครองให้โจทก์ฟ้องคดีที่ขาดอายุความแล้วได้ เมื่อโจทก์ฟ้องเอาคืนการครอบครองที่พิพาทไม่ได้เพราะเกินกำหนดเวลา ๑ ปี ตามมาตรา ๑๓๗๕ แล้ว ข้อที่โจทก์ฎีกาว่า การยึดและขายที่นาเป็นไปโดยไม่ชอบ หรือจำเลยไม่สุจริตในการซื้อขายทอดตลาดจากศาล ก็ไม่เป็นเหตุที่โจทก์จะอ้างขึ้นเพื่อเรียกนาคืนไปจากจำเลยได้ ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น

พิพากษายืน