คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 424/2491

โจทก์รับโคของจำเลยที่คนของฝ่ายตนทำให้บาดเจ็บไว้รักษาแล้วมอบโคของตนให้จำเลยไปใช้งานแทนก่อนชั่วคราว เมื่อรักษาแผลโคหายแล้วต่างจะคืนโคกันตามเดิมครั้นโคที่เจ็บหายแล้ว โจทก์ส่งคืนจำเลยปรากฏว่าโคที่โจทก์มอบให้จำเลยไปใช้นั้นตายเสียแล้ว ดังนี้โจทก์ควรจะฟ้องเรียกโคของโจทก์กลับคืนหรือเรียกค่าเสียหายฐานยืมใช้คงรูป

ถ้าโจทก์มาฟ้องว่าได้ตกลงแลกเปลี่ยนโคกับจำเลย โดยจำเลยรับมอบโคจากโจทก์แล้ว ส่วนโคของจำเลยซึ่งจะต้องมอบให้โจทก์นั้นจำเลยมิได้นำมามอบตามสัญญาแลกเปลี่ยน

โจทก์จึงฟ้องให้จำเลยมอบโคของจำเลยหรือใช้ราคาดังนี้ ถือว่าประเด็นที่โจทก์ฟ้องรูปเรื่องต่างกับข้อเท็จจริงที่ปรากฏในทางพิจารณา ฉะนั้นที่โจทก์ฟ้องผิดรูปเรื่องมา ดังนี้ เป็นการแสดงว่าโจทก์นำสืบไม่สมฟ้องศาลต้องยกฟ้อง

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์จำเลยได้ตกลงแลกเปลี่ยนโคกัน 1 ตัว ราคา 200 บาท จำเลยรับโคไปจากโจทก์เสร็จแล้ว ส่วนโคของจำเลยจำเลยมิได้มอบให้โจทก์ตามสัญญา ทำให้โจทก์ต้องเสียหายเพราะมิได้ใช้โคไถนา จึงฟ้องขอให้จำเลยมอบโคให้โจทก์กับใช้ค่าเสียหาย

แต่ทางพิจารณาได้ความว่า เดิมบุตรีโจทก์เอามีดขว้างปาถูกน่องโคของจำเลยมีบาดเจ็บ โจทก์จำเลยจึงตกลงกันว่าให้จำเลยเอาโคของโจทก์ 1 ตัว ไปใช้งานแทนไปพลาง ส่วนโจทก์เอาโคของจำเลยที่บาดเจ็บไว้รักษาบาดแผล ถ้าหากหายแล้วจะส่งคืนโคกันและกันตามเดิม บัดนี้โคของจำเลยหายป่วยเจ็บ โจทก์ได้นำคืนให้แก่จำเลยแล้ว ส่วนโคของโจทก์ซึ่งอยู่ที่จำเลยนั้นตายเสีย

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยใช้ราคาโค 200 บาทแก่โจทก์

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า โจทก์ตั้งประเด็นว่า ได้แลกเปลี่ยนโคกันจำเลยปฏิเสธ โจทก์สืบไม่ได้ความตามฟ้อง จึงชนะคดีไม่ได้พิพากษากลับให้ยกฟ้อง

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามประเด็นที่โจทก์ฟ้อง รูปเรื่องต่างกับข้อเท็จจริงที่ปรากฏในทางพิจารณา โจทก์ควรฟ้องเรียกโคของโจทก์กลับคืน หรือเรียกค่าเสียหายจากยืมใช้คงรูป ไม่ใช่ลักษณะแลกเปลี่ยนฉะนั้นจึงถือว่าโจทก์สืบไม่สมฟ้อง พิพากษายืน