คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 474/2502

ในสัญญาจำนองที่โจทก์นำมาฟ้องมีข้อความว่า ถ้าทรัพย์จำนองไม่พอชำระหนี้ที่จำนอง ผู้จำนองยอมให้เอาทรัพย์นอกจำนองมาชำระหนี้จำนองได้ เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีขายทอดตลาดที่ดินที่จำนองไปแล้วได้เงินไม่พอชำระหนี้จำนอง โจทก์ก็ย่อมมีสิทธิขอให้บังคับคดีแก่ทรัพย์นอกจำนองได้ (แม้ในกรณีที่ตามคำขอท้ายฟ้องโจทก์ ๆ มิได้ขอว่า ถ้าขายทรัพย์ที่จำนองได้เงินไม่พอให้ศาลยึดทรัพย์อื่นนอกจำนองขายทอดตลาดเอาเงินใช้หนี้จำนองด้วย และศาลชั้นต้นก็มิได้พิพากษาว่า ถ้าขายทอดตลาดทรัพย์ที่จำนองได้เงินไม่พอใช้หนี้จำนองแล้ว ให้จำเลยใช้เงินให้โจทก์จนครบหนี้จำนอง)

คดีนี้ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระต้นเงิน ๖,๒๐๐ บาท กับดอกเบี้ย ๆ นับแต่วันทำสัญญาจำนองเป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเงินเสร็จ จำเลยไม่ชำระหนี้ตามคำบังคับ โจทก์จึงนำเข้าพนักงานยึดทรัพย์ของจำเลยเพื่อขายทอดตลาดชำระหนี้ คือ ที่ดินซึ่งเป็นทรัพย์ที่จำนอง กับเรือน ๑ หลัง ตู้กระจก ๑ ใบ ซึ่งเป็นทรัพย์นอกจำนอง

จำเลยยื่นคำร้องคัดค้านว่า เรือน ๑ หลังกับตู้กระจก ๑ ใบ เป็นทรัพย์นอกจำนอง โจทก์ไม่มีสิทธิยึด ขอให้ถอนการยึดทรัพย์ ๒ สิ่งนี้เสีย

โจทก์แถลงว่า โจทก์มีสิทธิยึดได้ เพราะสัญญาจำนอง ข้อ ๕ ยอมให้โจทก์เอาทรัพย์นอกจำนองมาชำระหนี้ได้

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า ตามสัญญาจำนองข้อ ให้โจทก์เอาทรัพย์นอกจำนองชำระหนี้ได้แต่จะบังคับได้เมื่อขายทอดตลาดทรัพย์ซึ่งจำนองได้ไม่พอชำระหนี้เท่านั้น จึงให้จัดการขายทรัพย์ที่จำนองเสียก่อน ถ้าเงินไม่พอจึงขายทรัพย์อื่นต่อไป

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

่จำเลยฎีกาว่า ตามคำขอท้ายฟ้องโจทก์ ๆ มิได้ขอว่า ถ้าขายทรัพย์ที่จำนองได้เงินไม่พอ ให้ศาลยึดทรัพย์อื่นนอกจำนองขายทอดตลาดเอาเงินใช้หนี้จำนองด้วย และศาลชั้นต้นมิได้พิพากษาว่า ถ้าขายทอดตลาดทรัพย์ที่จำนองได้เงินไม่พอใช้หนี้จำนองแล้ว ให้จำเลยใช้เงินให้โจทก์จนครบหนี้จำนอง โจทก์จึงมีสิทธิจะขอหมายบังคับคดีได้แต่เฉพาะที่ดินที่จำนองเท่านั้น โจทก์จะยึดทรัพย์นอกจำนองขายชำระหนี้จำนองของโจทก์ด้วยหาได้ไม่

ศาลฎีกาพิจารณาแล้วเห็นว่า หนี้จำนองรายนี้ไม่จำกัดให้บังคับคดีเฉพาะทรัพย์ที่จำนองเพระสัญญาจำนองที่โจทก์นำมาฟ้องขอให้บังคับนั้น ข้อ ๕ ว่า ถ้าทรัพย์จำนองไม่พอชำระหนี้ที่จำนอง ผู้จำนองยอมให้เอาทรัพย์นอกจำนองมาชำระหนี้จำนองนี้ได้ ก็เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีขายทอดตลาดที่ดินที่จำนองไปแล้วได้เงินเพียง ๔,๐๐๐ บาท ไม่พอชำระหนี้จำนอง โจทก์ก็ย่อมมีสิทธิขอให้บังคับคดีแก่ทรัพย์นอกจำนองได้

พิพากษายืน