คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 477/2490

อวนที่ใช้ในการกระทำผิด พระราชบัญญัติอากรค่าน้ำ ซึ่งเป็นของบุคคลอื่นและเจ้าของมิได้เกี่ยวข้องในการกระทำผิดด้วย ริบไม่ได้

คำว่าใช้เป็นความผิดตาม กฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 28หมายความว่า ใช้เมื่อใดต้องเป็นความผิดเสมอทรัพย์ชนิดนั้นจึงจะต้องถูกริบเสมอ

คดีนี้โจทก์ฟ้องว่า จำเลยทำผิดพระราชบัญญัติอากรค่าน้ำโดยใช้อวนอันมีช่องตาอวนเลก็กว่า 2.5 ซ.ม. สี่เหลี่ยมซึ่งเป็นเครื่องมือต้องห้ามตามกฎหมาย จำเลยให้การรับสารภาพ ศาลชั้นต้นพิพากษาปรับและริบของกลาง

ผู้ร้องได้ยื่นคำร้องขึ้นมาว่า อวนของกลางนี้เป็นของผู้ร้องซื้อไว้จับนก ได้ฝากไว้แก่จำเลย ๆ นำเอาไปใช้ โดยผู้ร้องมิได้รู้เห็นด้วย ขอให้ศาลสั่งคืน

ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาให้คืน

โจทก์ฎีกาเป็นปัญหาข้อกฎหมายว่า อวนของกลางรายนี้ เมื่อใช้เป็นผิดกฎหมายแล้ว ก็เป็นทรัพย์ที่ต้องริบตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 28 เช่นการใช้ธนบัตรปลอม

ศาลฎีกาเห็นว่า คำว่า ใช้เป็นความผิดตามมาตรา 28 นี้หมายความว่า ใช้เมื่อใดต้องเป็นความผิดเสมอ ทรัพย์ชนิดนั้นจึงจะต้องถูกริบเสมอ ตัวอย่างเรื่องธนบัตรปลอมที่โจทก์อ้างเป็นสิ่งที่เห็นได้ชัดว่า นำไปใช้เมื่อใดเป็นผิดเสมอ ทั้งยังมีกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 207 บังคับไว้โดยแจ้งชัดอีกด้วย ส่วนอวนรายนี้การนำไปใช้หาเป็นผิดเสมอไปไม่ เช่นผู้ร้องจะใช้จับสัตว์อื่นที่ไม่ต้องห้าม ก็หาเป็นผิดไม่ เช่นเดียวกับ หอก ดาบ การใช้หาเป็นผิดเสมอไปไม่ จึงไม่เข้ากฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 28 พิพากษายืน