คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5/2496

โจทก์ฟ้องขอแบ่งแยกที่ดินตามคำขอท้ายฟ้องก็มีเพียงขอให้จำเลยแบ่งแยกที่ดินให้โจทก์อย่างเดียวศาลพิพากษาให้แบ่งที่ดินให้แล้วยังได้เลยพิพากษาต่อไปว่า ถ้าคู่ความตกลงแบ่งกันเองไม่ได้ ให้ประมูลระหว่างคู่ความหรือขายทอดตลาดเอาเงินแบ่งกันตามส่วนดังนี้ ย่อมมีอำนาจทำได้ ไม่เป็นการพิพากษาเกินคำขอเพราะเป็นวิธีการที่ศาลจะแบ่งที่ดินให้แก่คู่ความ

โจทก์อ้างว่า มีกรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทร่วมกับจำเลย โดยได้รับมรดกมา โจทก์ขอแบ่งแยกจำเลยไม่ยอม โจทก์จึงฟ้องขอให้จำเลยแบ่งแยกที่ดินให้โจทก์ตามส่วน

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้แบ่งแยกที่ดินพิพาทให้โจทก์จำเลยตามส่วนถ้าคู่ความตกลงแบ่งกันเองไม่ได้ ให้เอาประมูลระหว่างคู่ความหรือขายทอดตลาด เอาเงินแบ่งกันตามส่วน

โจทก์และนายจ๋องนายช่วยนายไม้ นางสาวออ นางสาวแอ๋วอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

นายจ๋อง, นางช่วย, นางไม้, นางสาวออ, นางสาวแอ๋ว ฎีกา

คดีนี้มีปัญหาว่า ศาลล่างพิพากษาเกินคำขอของโจทก์หรือไม่จริงอยู่ในคำขอท้ายฟ้องของโจทก์ โจทก์ขอให้จำเลยแบ่งแยกที่ดินพิพาทให้โจทก์อย่างเดียวศาลล่างทั้งสองได้พิพากษาข้อแบ่งที่ดินแล้ว ยังได้เลยพิพากษาต่อไปว่า ถ้าคู่ความตกลงแบ่งกันเองไม่ได้ให้ประมูลระหว่างคู่ความหรือขายทอดตลาดเอาเงินมาแบ่งกันตามส่วนข้อที่เลยไปนั้นเห็นว่าอยู่ในวิธีการที่ศาลจะแบ่งที่ดินให้แก่คู่ความ หากคู่ความตกลงแบ่งกันในระหว่างกันเองไม่ได้ ซึ่งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1364 วรรค 2 ก็ให้อำนาจศาลว่าถ้าการแบ่งที่ดินไม่อาจทำได้ ศาลจะสั่งให้ขายโดยประมูลราคากันระหว่างเจ้าของรวม หรือขายทอดตลาดก็ได้ จึงถือไม่ได้ว่าศาลล่างทั้งสองพิพากษาเกินคำขอ

จึงพิพากษายืน