คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 50/2501

โจทก์เป็นผู้ส่งของและเป็นเจ้าของของนั้นด้วยจำเลยเป็นผู้รับของไปส่งต่างประเทศโดยเป็นตัวแทนของบริษัทขนส่งซึ่งอยู่ต่างประเทศสัญญารับขนทำกันในจังหวัดพระนคร ของสูญหายระหว่างทางโจทก์มีสิทธิฟ้องเรียกราคาของนั้นจากจำเลยต่อศาลเมืองไทยในจังหวัดพระนครได้

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 824 บัญญัติไว้เพื่อความสะดวกแก่บุคคลในประเทศไทยที่จะฟ้องร้องตัวแทนที่อยู่ในประเทศไทยของตัวการที่อยู่ในต่างประเทศต่อศาลไทย แทนที่จะต้องไปฟ้องในศาลต่างประเทศเท่านั้นไม่ได้หมายความเลยไปว่าตัวการที่อยู่ในต่างประเทศจะไม่มีความรับผิดต่อบุคคลภายนอกที่ทำสัญญากับตัวแทนของตนในประเทศไทยและไม่ได้หมายความว่า ตัวแทนไม่มีสิทธิไล่เบี้ยเอาแก่ตัวการของตนที่อยู่ในต่างประเทศสำหรับหนี้สินใดๆ ที่ตัวแทนได้ก่อขึ้นเนื่องในการปฏิบัติหน้าที่ในฐานะตัวแทน

คดีนี้ศาลฎีกาพิพากษายืนตามศาลล่างทั้งสอง ให้จำเลยรับผิดในการผิดสัญญาขนส่ง โดยพิพากษาให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์ 39,950 บาทกับดอกเบี้ยให้โจทก์ และให้ใช้ค่าฤชาธรรมเนียมค่าทนายแทนโจทก์ด้วย

ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายดังนี้

ก. ที่จำเลยอ้างในฎีกาว่าตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 627 สิทธิทั้งหลายของผู้ส่งอันเกิดแต่สัญญารับขน ย่อมตกแก่ผู้รับตราส่งห้างเกียง่วนฮงจึงชอบที่จะฟ้องบริษัทเย็บสันฯตัวแทนของบริษัทเมอร์กสที่ฮ่องกง หาใช่ให้โจทก์ฟ้องในศาลกรุงเทพฯไม่ นั้น ศาลฎีกาเห็นว่าแม้จะถือว่าห้างเกียง่วนฮงได้รับช่วงสิทธิของโจทก์ที่จะเรียกร้องเอาตามสัญญารับขนดังจำเลยอ้างก็ดี เมื่อห้างเกียง่วนฮงไม่ได้รับสินค้าที่สูญหายไปในระหว่างการขนส่ง ห้างเกียง่วนฮงก็ไม่มีหนี้อย่างใดที่จะต้องชำระต่อบริษัทสำหรับของที่ตนไม่ได้รับนั้น และไม่ใช่ผู้เสียหายสำหรับของที่สูญหายไปเพราะไม่ใช่เจ้าของจึงไม่มีเหตุที่จะเรียกร้องอย่างใดจากผู้ขนส่ง โจทก์ซึ่งเป็นผู้ส่งของต่างหากเป็นผู้เสียหาย โจทก์จึงมีสิทธิฟ้องเรียกราคาของนั้นจากจำเลยในฐานะที่เป็นผู้ขนส่งได้โดยฟ้องต่อศาลในจังหวัดพระนครซึ่งเป็นสถานที่ที่ทำสัญญารับของรายนี้ ข. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 824 บัญญัติไว้เพื่อความสะดวกแก่บุคคลในประเทศไทยที่จะฟ้องร้องตัวแทนที่อยู่ในประเทศไทยของตัวการที่อยู่ในต่างประเทศต่อศาลไทย แทนที่จะต้องไปฟ้องในศาลต่างประเทศเท่านั้นไม่ได้หมายความเลยไปว่าตัวการที่อยู่ในต่างประเทศจะไม่มีความรับผิดต่อบุคคลภายนอกที่ทำสัญญากับตัวแทนของตนในประเทศไทยและไม่ได้หมายความว่าตัวแทนไม่มีสิทธิไล่เบี้ยเอาแก่ตัวการของตนที่อยู่ในต่างประเทศสำหรับหนี้สินใด ๆ ที่ตัวแทนได้ก่อขึ้นเนื่องในการปฏิบัติหน้าที่ในฐานะตัวแทน