คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 504/2482

ครอบครองที่ดินส่วนพระมหากษัตรย์มาก่อนประกาศใช้ประมวลแพ่งฯ บรรพ 4 นั้นจะยกอายุความตามประมวลแพ่งฯ มาใช้มิได้, และจะยกลักษณเบ็ดเสร็จเรื่องได้กรรมสิทธิที่ดินมาใช้บังคับไม่ได้เพราะลักษณเบ็ดเสร็จเรื่อได้สิทธิไม่กินความถึงเรื่องเช่นนี้

ได้ความว่าจำเลยเข้าครอบครองที่ดินซึ่งเป็นทรัพย์สินของพระมหากษัตริย์มาก่อนประกาศใช้ประมวลแพ่งฯ บรรพ ๔ จนถึงวันโจทก์ฟ้องคดีนี้เป็นเวลา ๒๐ ปีแล้ว โจทก์จึงฟ้องขอให้ขับไล่จำเลยออกจากที่ดิน

ศาลล่างทั้ง ๒ พิพากษาต้องกันว่าที่ดินรายพิพาทไม่ใช่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน เมื่อจำเลยปกครองมาเกิน ๑๐ ปีแล้วย่อมได้กรรมสิทธิ พิพากษายกฟ้องโจทก์

โจทก์ฎีกาว่าที่ดินรายนี้เป็นทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์จะปกครองปรปักษ์ไม่ได้

ศาลฎีกาตัดสินว่าที่รายพิพาทนี้บัดนี้ได้จัดเข้าไว้เป็นทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ขึ้นต่อกระทรวงการคลังนับแต่ออก พ.ร.บ.จัดระเบียบทรัพย์สินฝ่ายพระมหากษัตริย์ และจะยกอายุความตามบรรพ ๔ มาบังคับมิได้ เพราะใช้ประมวลกฎหมายแพ่ง ฯ ยังไม่ถึง ๑๐ ปี ส่วนอายุความตามกฎหมายเบ็ดเสร็จเรื่องได้สิทธิมิกินความถึงที่พิพาทนี้, เมื่อไม่ฟังว่าเป้นทรัพย์สินส่วนพระองค์แล้ว ปัญหาอื่นก็ไม่ต้องวินิจฉัย พิพากษากลับศาลล่างให้ขับไล่จำเลย