คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 523/2473

คดีเกิดก่อนใช้ประมวลแพ่ง จะใช้ประมวลแพ่งบังคับไม่ได้ ที่ดินมีโฉนดทำสัญญาขายฝากต่ออำเภอไม่ได้ ที่ดินผู้ที่รับซื้อฝากแม้ปกครองมานานเท่าใดก็ไม่เรียกว่าปกครองโดยปรปักษ์

ได้ความว่า ว.บิดาจำเลยได้ทำสัญญาต่ออำเภอขายฝากที่นาโฉนดที่ ๑๓๒๑ ซึ่งมีชื่อจำเลยไว้กับโจทก์และมอบที่นาให้โจทก์ปกครองมา ๒๐ ปีแล้ว บัดนี้โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยโอนที่รายนี้ให้โจทก์ตามประมวลแพ่ง ม.๔๙๓-๔๙๔

ศาลเดิมเห็นว่าสัญญาขายฝากทำกันไม่ถูกต้องตามกฎหมาย แม้โจทก์จะปกครองมาตั้ง ๒๐ ปี ก็เปนการทำต่างดอกเบี้ย ไม่ถือว่าปกครองโดยปรปักษ์ จึงตัดสินให้ยกฟ้องโจทก์ ให้โจทก์คืนที่นาแก่ ค.ศ.ส. จำเลย แต่ไม่ตัดสิทธิที่โจทก์จะฟ้องเรียกเงินจาก ว.จำเลย

ศาลอุทธรณ์ตัดสินกลับให้ที่นาเปนสิทธิแก่โจทก์

ศาลฎีกาเห็นว่า คดีนี้เกินก่อนใช้ประมวลแพ่งจะใช้ประมวลแพ่งบังคับไม่ได้ สัญญาขายฝากนี้ก็ทำไม่ถูกต้องตามกฎหมาย ที่รายนี้ก็ไม่ใช่ของ ว.โจทก์จะฟ้อง ค.ศ.ส. ผู้มิได้เปนคู่สัญญาให้โอนที่เปนสิทธิแก่โจทก์ไม่ได้ และจะว่า ค.ศ.ส. ละทิ้งที่ดินก็ไม่ได้จึงตัดสินยืนตามศาลเดิมฉะเพาะข้อที่ให้ยกฟ้องโจทก์