คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 524/2499

คำพิพากษาย่อมมีผลผูกพันเฉพาะคู่กรณีเท่านั้น

คดีนี้โจทก์ชนะคดีจำเลยตามคำพิพากษาและได้ยึดเงินจำเลยไว้จำนวนหนึ่งแต่มีผู้ร้องอีก 7 รายซึ่งต่างเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้ยื่นคำร้องขอเฉลี่ยทรัพย์รายนี้โจทก์คัดค้านว่าผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำเลยได้กู้เงินผู้ร้องทั้ง 7 รายไปเป็นการส่วนตัวและได้สมยอมกับผู้ร้องแกล้งเอานามของห้างหุ้นส่วนเข้าเป็นจำเลยในคดีเพื่อให้ผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาและอ้างเหตุอื่นอีกหลายประการว่าผู้ร้องไม่มีสิทธิร้องขอเฉลี่ยทรัพย์รายนี้

ดังนั้นโจทก์ย่อมมีสิทธิโต้แย้งคัดค้านได้ว่าผู้ร้องไม่มีสิทธิด้วยเหตุต่างๆ ดังกล่าวนั้นเพราะคำพิพากษาเกี่ยวกับเรื่องกู้หนี้ยืมสินในคดีระหว่างผู้ร้องทั้ง 7 รายกับจำเลยย่อมมีผลผูกพันเฉพาะคู่กรณีเท่านั้นไม่เป็นการผูกมัดคนภายนอกมิให้โต้แย้งเป็นอื่น ชอบที่ศาลชั้นต้นจะได้พิจารณาข้อคัดค้านของโจทก์

คดีเรื่องนี้โจทก์ชนะคดีจำเลยซึ่งเป็นห้างหุ้นส่วนจำกัดตามคำพิพากษาของศาลแพ่งและได้ยึดเงินจำนวน 30,000 บาท ของจำเลยไว้ผู้ร้องทั้ง 7 รายต่างเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาของจำเลยรวม 7 สำนวนได้ยื่นคำร้องขอเฉลี่ยทรัพย์รายนี้ แต่โจทก์คัดค้านว่านายอุ๊นผู้จัดการของห้างหุ้นส่วนจำกัดบริษัทตั้งชุนฮะจำเลย ได้กู้เงินของผู้ร้องทั้ง 7 รายไปเป็นการส่วนตัวไม่เกี่ยวกับจำเลยซึ่งเป็นหุ้นส่วนหากแต่นายอุ๊นกับผู้ร้องทั้ง 7 รายนี้ได้สมยอมกันแกล้งเอานามของห้างหุ้นส่วนจำกัดบริษัทตั้งชุนฮะเข้าเป็นจำเลยในคดีเพื่อผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา และจำเลยเป็นห้างหุ้นส่วนจำกัดมีวัตถุประสงค์ทำการรับเหมาก่อสร้าง ขายเครื่องก่อสร้างและเครื่องใช้สำหรับสงฆ์เท่านั้น ไม่มีวัตถุประสงค์ในการกู้ยืมเงิน หนี้สินรายผู้ร้องไม่ผูกพันจำเลยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1078 ผู้ร้องไม่มีสิทธิร้องขอเฉลี่ย

ศาลชั้นต้นเห็นว่าตามสำนวนที่ผู้ร้องฟ้องมาคดีมานั้นฟ้องห้างหุ้นส่วนจำกัดจำเลยเป็นจำเลยทุกสำนวนและศาลได้พิพากษาให้ห้างหุ้นส่วนจำกัดจำเลยชำระหนี้แก่ผู้ร้อง หาใช่เป็นหนี้ส่วนตัวของนายอุ๊นตามคำคัดค้านของโจทก์ไม่ เมื่อเป็นเช่นนี้โจทก์จะเถียงว่าหนี้สินรายนี้ไม่ใช่หนี้สินของห้างหุ้นส่วนจำเลยอีกหาได้ไม่จึงมีคำสั่งให้ผู้ร้องทั้ง 7 สำนวนได้รับส่วนเฉลี่ยตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 290

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ยกคำสั่งของศาลชั้นต้นโดยให้มีการพิจารณาคำขอเฉลี่ยทรัพย์ของผู้ร้องกับคำคัดค้านของโจทก์ แล้ววินิจฉัยสั่งไปตามประเด็นทุก ๆ รายตลอดถึงการสั่งเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมในชั้นอุทธรณ์นี้ด้วย

ผู้ร้องทั้ง 7 ฎีกาต่อมา

ศาลฎีกาเห็นว่าคำพิพากษาเกี่ยวกับเรื่องกู้หนี้ยืมสินในคดีระหว่างผู้ร้องกับจำเลยย่อมมีผลผูกพันเฉพาะคู่กรณีเท่านั้น ไม่เป็นการผูกมัดคนภายนอกมิให้ได้โต้แย้งเป็นอย่างอื่น บัดนี้ผู้ร้องเข้ามาเกี่ยวข้องในคดีของโจทก์ ๆ จึงมีสิทธิที่จะโต้แย้งคัดค้านได้ว่าผู้ร้องไม่มีสิทธิด้วยเหตุต่าง ๆ ดังที่โจทก์ยกขึ้นกล่าวอ้างไว้หลายประการแล้ว พิพากษายืน