โจทก์ ฟ้อง ว่า เมื่อ ประมาณ เดือน พฤษภาคม 2521 โจทก์ ที่ 1 ตกลงเอา ที่ดิน น.ส.3 ก. ของ โจทก์ แลกเปลี่ยน กับ ที่ดิน เฉพาะ ส่วน ตามน.ส.3 ก. ของ จำเลย การ ตกลง ดังกล่าว ไม่ ได้ จด ทะเบียน ต่อ พนักงานเจ้าหน้าที่ แต่ โจทก์ ที่ 1 ก็ ให้ โจทก์ ที่ 2 ซึ่ง เป็น บุตรเขยเข้า ไป ปลูกบ้าน อยู่ อาศัย ใน ที่ดิน ของ จำเลย และ จำเลย เข้า ไปทำ ประโยชน์ ใน ที่ดิน ของ โจทก์ ที่ 1 เมื่อ เดือน พฤษภาคม 2525จำเลย จะ เอา ที่ดิน คืน โดย ขับไล่ ให้ โจทก์ รื้อ บ้าน ไป โจทก์ แจ้งให้ จำเลย แบ่งแยก ที่ดิน ตาม ที่ ตกลง แลกเปลี่ยน กัน จำเลย เพิกเฉย ขอ ให้ พิพากษา ว่า โจทก์ เป็น เจ้าของ ที่ดิน น.ส.3 ก. เลขที่ 1496ตำบล โคกสูง อำเภอ เมืองนครราชสีมา จังหวัด นครราชสีมา เฉพาะ ส่วนเนื้อที่ 1 งาน 4 ตารางวา ให้ จำเลย ไป จด ทะเบียน แบ่งแยก ให้ โจทก์และ ให้ จำเลย รับ โอน ที่ดิน ของ โจทก์ ตาม น.ส.3 ก. เลขที่ 438 ตำบลโคกสูง อำเภอ เมืองนครราชสีมา จังหวัด นครราชสีมา หาก จำเลย ไม่ ไปให้ ถือ เอา คำพิพากษา แสดง เจตนา แทน
จำเลย ให้การ และ ฟ้องแย้ง ว่า จำเลย ไม่ เคย ตกลง แลกเปลี่ยน ที่ดินกับ โจทก์ เมื่อ พ.ศ. 2522 โจทก์ ที่ 2 ได้ มา อาศัย ปลูกบ้าน ใน ที่ดินของ จำเลย เมื่อ พ.ศ. 2524 โจทก์ ที่ 1 กู้เงิน จำเลย ไป 2,000 บาทโดย มอบ น.ส.3 ก. ให้ ยึดถือ ไว้ เป็น ประกัน ประมาณ เดือน มกราคม 2525โจทก์ ที่ 1 เอา เงิน มา คืน แล้ว ไม่ ยอมรับ เอา น.ส.3 ก. หลักประกันคืน โดย จะ ฉ้อโกง จำเลย อ้าง ว่า ได้ แลกเปลี่ยน กับ ที่ดิน ของ จำเลยจำเลย ไม่ เคย ส่งมอบ ที่ดิน ให้ โจทก์ ครอบครอง การ แลกเปลี่ยน ที่ดินไม่ มี หลักฐาน เป็น หนังสือ โจทก์ ไม่ มี อำนาจฟ้อง ขอ ให้ ยกฟ้องโจทก์ และ ขอ ให้ โจทก์ ที่ 2 กับ บริวาร ออก ไป จาก ที่ดิน ของ จำเลย
โจทก์ ให้การ แก้ ฟ้องแย้ง ว่า โจทก์ ที่ 1 ไม่ เคย กู้ เงิน จำเลยโจทก์ ที่ 2 ไม่ เคย ขอ อาศัย ปลูกบ้าน ใน ที่ดิน ของ จำเลย โจทก์ ที่1 กับ จำเลย ตกลง แลกเปลี่ยน ที่ดิน กัน โจทก์ ที่ 1 มอบ น.ส.3 ก.ให้ จำเลย ส่วน จำเลย จะ จด ทะเบียน แบ่งแยก ที่ดิน ให้ โจทก์ ภายหลังต่าง ฝ่าย ต่าง เข้า ครอบครอง ที่ดิน ของ อีก ฝ่าย หนึ่ง ที่ แลกเปลี่ยนกัน ตลอดมา ตั้งแต่ พ.ศ. 2521 จำเลย มิได้ ใช้ สิทธิ เรียกร้อง ที่ดินคืน ภายใน 1 ปี โจทก์ ที่ 2 ได้ สิทธิ ครอบครอง
ศาลชั้นต้น พิจารณา แล้ว พิพากษา ว่า โจทก์ ที่ 2 มี สิทธิ ครอบครองที่ดิน น.ส.3 ก. เลขที่ 1496 ตำบล โคกสูง อำเภอ เมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา เฉพาะ ส่วน เนื้อที่ 1 งาน 4 ตารางวา ทาง ด้าน ทิศตะวันตกเฉียงใต้ ให้ จำเลย จด ทะเบียน แบ่งแยก ให้ โจทก์ ที่ 2 และ ให้จำเลย จด ทะเบียน รับโอน ที่ดิน น.ส.3 ก. เลขที่ 438 ตำบล โคกสูงอำเภอ เมืองนครราชสีมา จังหวัด นครราชสีมา จาก โจทก์ ที่ 1 หาก จำเลยไม่ ไป ให้ ถือ เอา คำพิพากษา แทน การ แสดง เจตนา ฟ้องแย้ง ของ จำเลยให้ ยก
จำเลย อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ พิพากษายืน
จำเลย ฎีกา
ศาลฎีกา ฟัง ข้อเท็จจริง และ วินิจฉัย ว่า กรณี น่าเชื่อ ว่า โจทก์จำเลย ได้ ตกลง แลกเปลี่ยน ที่ดิน กัน จริง แม้ การ แลกเปลี่ยน ที่ดินมิได้ ทำ เป็น หนังสือ และ จด ทะเบียน ต่อ พนักงาน เจ้าหน้าที่ แต่ที่ดิน ที่ ตกลง แลกเปลี่ยน กัน เป็น ที่ดิน ที่ มี หนังสือ รับรองการ ทำ ประโยชน์ (น.ส.3 ก.) โจทก์ ที่ 2 ได้ ครอบครอง อย่าง เป็นเจ้าของ มี เขต แน่นอน อนึ่ง ข้อเท็จจริง แห่ง คดี ฟัง ได้ ด้วย ว่าโจทก์ ได้ ครอบครอง จน เกิน 1 ปี แล้ว จำเลย ย่อม หมด สิทธิ เอาคืนซึ่ง การ ครอบครอง ตาม นัย ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375ที่ ศาลล่าง ทั้ง สอง ฟัง ว่า ที่ พิพาท เป็น ของ โจทก์ ศาลฎีกาเห็นพ้อง ด้วย ฎีกา ของ จำเลย เรื่องนี้ ฟัง ไม่ ขึ้น แต่ ที่ โจทก์ขอ ให้ บังคับ จำเลย ไป จด ทะเบียน แบ่งแยก น.ส.3 ส่วน ที่ พิพาท ให้โจทก์ และ ให้ จำเลย รับ โอน ที่ดิน ตาม น.ส.3 ของ โจทก์ นั้น เห็นว่าจำเลย ไม่ มี หน้าที่ ทาง นิติกรรม ที่ จะ ต้อง จด ทะเบียน แบ่งแยกให้ หรือ รับ โอน จึง บังคับ คดี ตาม คำขอ ใน ส่วน นี้ มิได้
พิพากษา แก้ เป็น ให้ ยก คำ ของ โจทก์ ที่ ขอ ให้ จำเลย จด ทะเบียนแบ่งแยก และ รับ โอน ที่ดิน ของ โจทก์ นอกจาก ที่ แก้ ให้ เป็น ไป ตามคำพิพากษา ศาลอุทธรณ์